آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حسابداری

هر آنچه که باید در مورد حسابداری فروشگاهی بدانید!

پیشرفت فناوری اطلاعات با سرعت فزاینده‌ای ادامه دارد و آثار خود را بر تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها گذاشته است. در این میان رشته‌ حسابداری نیز از این آثار بی بهره نبوده است. فعالیت در شرایط رقابتی امروز موجب شده است مدیران روش‌های عملیاتی خود را تغییر دهند. شرایط محیط اقتصادی و قانونی که حسابداران در آن فعالیت می‌کنند نیز دستخوش تغییرات زیادی شده است. ویژگی اصلی حسابداری در دنیای تجارت امروز، تعامل حسابداران با سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای است. حسابداران باید در طراحی سیستم‌های اطلاعاتی مشارکت داشته باشند. در واقع، مهم‌ترین کار مشاوران حسابداری، طراحی، اجرا و ارزیابی سیستم‌های اطلاعاتی است. این در حالی است که اکثر سیستم‌های موجود در بازار توسط مهندسان رایانه‌ای و بدون مشورت با حسابداران حرفه‌ای طراحی می‌شود. دانشجویان رشته حسابداری، در نقش حسابدار، حسابرس و یا مدیر جزو کاربران اصلی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای به شمار می‌روند. در نتیجه ضروری است که به منظور موفقیت در انجام وظایفشان، بر دانش، مبانی نظری، اصول طراحی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای و نقش آن‌ها در اجرای عملیات حسابداری تسلط داشته باشند. با وجود اهمیت بسیار این مسئله، برنامه آموزشی رشته حسابداری از لحاظ بها دادن به موضوع سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری بسیار فقیر است؛ به طوری‌که در برنامه آموزشی رشته حسابداری در دانشگاه‌های کشورمان این درس در سطح آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حسابداری کارشناسی ارشد به صورت یک درس سه واحدی اختیاری ارائه می‌شود. بنابراین بر آن شدیم که کتابی را در این زمینه تالیف نماییم تا خلاء‌های موجود در زمینه فهم سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری را برای دانشجویان مرتفع نماییم. در این کتاب سعی نمودیم به نوعی مطالب را سازمان‌دهی نماییم که تمامی مباحث با اهمیت پوشش داده شود. در تالیف این کتاب از منابع زیادی استفاده شده است. این منابع شامل مجموعه مقالات منتشر شده در مجله‌های معتبر دنیا و کتاب‌های منتشر شده است. همچنین در تالیف این کتاب از نسخه دوازده کتاب آقایان مارشال بی رامنی و پال جان استین بارت که در سال 2012 منتشر شده است، استفاده نموده‌ایم. مطالب کتابی که هم اینک از نظر خوانندگان گرامی می‌گذرد، در چهار بخش سازمان‌دهی شده است. در بخش اول کتاب، مبانی نظری سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری تشریح شده است. این بخش شامل پنج فصل است. در فصل اول با عنوان مقدمه‌ای بر سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، اصطلاحات اصلی سیستم‌ها معرفی می‌شود و شرح داده می‌شود که چگونه سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری می‌تواند بر ارزش سازمان بیفزاید. در فصل دوم، مطالبی درباره فعالیت‌های اساسی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در یک سیستم دستی ارائه شده است. این مطالب به دانشجویان کمک می‌کند تا بتوانند ارتباط میان فعالیت‌های انجام شده در یک سیستم دستی را با فعالیت‌های انجام شده در یک سیستم رایانه‌ای مرتبط نمایند. در فصل سوم، مفاهیم پردازش اطلاعات در سیستم‌های رایانه‌ای تشریح شده است. با توجه به استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه، در ادامه این فصل سیستم‌های برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) معرفی شده است. همچنین در پیوست این فصل به منظور آشنایی دانشجویان با فناوری‌های جدید و اهمیت استفاده از آن‌ها برای افزایش کارایی و اثربخشی انجام فعالیت‌ها، فناوری شناسایی از طریق امواج رادیویی (RFID) معرفی شده است. در فصل چهارم با تاکید بر مدل داده رابطه‌ای، دانشجویان با پایگاه داده و قابلیت‌های سیستم مدیریت پایگاه داده آشنا می‌شوند. با توجه به تاثیر فراگیر اینترنت بر سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای، در فصل پنجم آثار اینترنت بر سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری مورد بحث قرار گرفته است. مطالب این فصل در دو قسمت سازمان‌دهی شده است. در قسمت اول این فصل، دانشجویان با برخی از مفاهیم پایه‌ای تجارت الکترونیک آشنا می‌شوند. در قسمت دوم، موضوع نسبتاً جدیدی که چند سالی است در مجامع حرفه‌ای دانشگاه‌ها مطرح می‌شود، با عنوان زبان گزارشگری مالی توسعه‌پذیر (XBRL) معرفی شده است. در بخش دوم کتاب که شامل شش فصل است، مباحث مربوط به کنترل و حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای ارائه شده است. در فصل ششم تقلب رایانه‌ای و عوامل موثر بر شکل‌گیری این پدیده تشریح شده است. در فصل هفتم کتاب، انواع تکنیک‌های سوء استفاده و تقلب رایانه‌ای معرفی شده است. در فصل هشتم، دانشجویان با مفاهیم امنیت اطلاعات و نقش اساسی آن در افزایش قابلیت اتکا سیستم‌های اطلاعاتی آشنا می‌شوند. در فصل نهم مباحثی به منظور افزایش محرمانگی داده‌ها و حفظ حریم خصوصی افراد ارائه شده است. در نهایت در فصل دهم مباحث مربوط به پردازش جامع و دسترسی‌پذیری سیستم‌های اطلاعاتی معرفی شده است. در پیوست فصل دهم به منظور آشنایی دانشجویان با مباحث جدید، مطالبی درباره رایانش ابری معرفی شده است. در واقع در پیوست این فصل دانشجویان با مفاهیم رایانش ابری، امکانات مختلف آن و مزایا و مخاطرات این فناوری آشنا می‌شوند. در فصل یازدهم نحوه حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای معرفی شده است. در قسمت اول این فصل ضرورت حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای مورد بحث قرار گرفته است. در قسمت دوم، انواع ابزارها و فنون حسابرسی به کمک رایانه تشریح شده؛ و در نهایت در قسمت آخر فصل مباحثی در خصوص حسابرسی مستمر و نقش سیستم‌های اطلاعاتی رایانه‌ای در انجام این نوع حسابرسی ارائه شده است. در بخش سوم کتاب حاضر، کاربردهای سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در چرخه های مختلف تجاری توضیح داده شده است. این بخش مشتمل بر پنج فصل است. در فصل دوازدهم، چرخه درآمد شامل فروش، تنظیم صورتحساب، حساب‌‌های دریافتنی و دریافت‌های نقدی بیان شده است. فصل سیزدهم در برگیرنده چرخه مخارج شامل خریدها، دریافت کالاها، حساب‌های پرداختنی و پرداخت‌های نقدی است. در فصل چهاردهم با تاکید بر چرخه تولید، کاربرد روش‌های هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و حسابداری صنعتی در سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری تشریح می‌شود. در فصل پانزدهم مباحث مربوط به چرخه حقوق و دستمزد و مدیریت منابع انسانی ارائه شده است. در نهایت مطالب ارائه شده در فصل شانزدهم به منظور آشنایی دانشجویان با نحوه ارتباط چرخه‌های مختلف با یکدیگر، بر سیستم گزارشگری و دفتر کل تمرکز یافته است. در بخش پایانی کتاب، به منظور آشنایی هرچه بیشتر دانشجویان با فرآیند طراحی و توسعه سیستم‌‌های اطلاعاتی، مباحثی در سه فصل سامان‌دهی شده است. در فصل هفدهم، چرخه عمر توسعه سیستم‌ها و مراحل انجام طراحی سیستم بیان شده است. با توجه به اهمیت استفاده از مدل‌های REAدر طراحی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، در فصل هجدهم، چگونگی طراحی سیستم‌های اطلاعاتی با استفاده از این روش مطرح شده است. در فصل انتهایی کتاب نیز انواع استراتژی‌های توسعه سیستم‌‌های اطلاعاتی حسابداری که شامل خرید نرم‌افزار آماده، طراحی توسط کاربران نهایی، برون‌سپاری و استفاده از خدمات رایانش ابری تشریح شده است. از دیگر ویژگی‌های کتاب حاضر، ارائه پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پرسش‌های تشریحی در پایان هر فصل است. در طول کتاب نیز سعی شده است از اشکال و نمودارهایی که می‌تواند به درک دانشجویان کمک نماید، استفاده شود.. در خاتمه از مساعدت و همکاری کلیه عزیزانی که در تهیه و چاپ این کتاب ما را یاری نموده‌اند، صمیمانه تشکر می‌نماییم. قطعاً کتاب حاضر خالی از اشکال نیست، لذا از تمامی استادان محترم، پژوهشگران، صاحب‌نظران و دانشجویان عزیز خواهشمندیم که دیدگاه‌های سازنده خود را ابراز نمایند تا به یاری خداوند در چاپ‌های بعدی مد نظر قرار گیرد. جهت برقراری ارتباط موثر و انتقال نظرات می‌توانید از طریق پست الکترونیک به آدرس‌های[email protected]و یا [email protected] با ما تماس حاصل نمایید.

کلمات کلیدی:
سیستم‌های اطلاعاتی- حسابداری- داده‌پردازی- فناوری اطلاعات- ذخیره و بازیابی اطلاعات، رایانش ابری, سیستم‌های اطلاعاتی- حسابداری- داده‌پردازی- فناوری اطلاعات- ذخیره و بازیابی اطلاعات, رایانش ابری

۳۰ اصطلاح ضروری بازاریابی و فروش برای حرفه ای ها

CPL، KPI، UX و … تا به حال این اصطلاحات را شنیده اید؟ اگر کار شما به بازاریابی و فروش ارتباطی ندارد، شاید حق داشته باشید که این اصطلاحات را ندانید. اما اگر حرفه تان به این دو حوزه ارتباط پیدا می کند، حال وقت آن رسیده که کمی بیشتر روی کلمات رایج این رشته تمرکز کنید. شما باید حداقل ۳۰ اصطلاح ضروری بازاریابی و فروش را بدانید.

بازاریاب ها، خصوصا دیجیتال مارکتر ها به طور روز مره با بسیاری از این اصطلاحات بازاریابی و فروش سر و کار دارند. در واقع تعریف بسیاری از روندها و مفاهیم بدون این اصطلاحات غیر ممکن خواهد بود. خوشبختانه، این لغات و اصطلاحات بازاریابی و فروش بسیار ساده و قابل فهم هستند. پس دیگر بخاطر ندانستن کلمات ثقیل بازاریابی و فروش در جلسات درمانده نمی شوید.

۳۰ اصطلاح ضروری بازاریابی و فروش برای حرفه ای ها

مدل خریدار یا Persona:

پرسونا یعنی شخصیت های اصلی مشتریان که با تحقیقات بازار و تجزیه و تحلیل داده ها می توان به آنها دست یافت. تهیه پرسونا بسیار اهمیت دارد؛ زیرا این کار به متخصصین بازاریابی و فروش کمک می کند تا مخاطبان اصلی خود را پیدا کنند. اینگونه آنها می توانند برای برقراری ارتباط با آنها به درستی برنامه ریزی کنند.

محتوا:

اشاره به هرگونه اطلاعاتی دارد که توسط مخاطب خاص مورد استفاده قرار گیرد. محتوا می تواند در قالب وبلاگ، مقاله، فیلم، تصاویر،اسلاید، پادکست، وبینار و پست شبکه های اجتماعی ارائه شود.

محتوای تجمیعی Crowdsource:

به عنوان محتوای تولید شده توسط کاربر (UGC: User-Generated Content) نیز شناخته می شود. محتوای تجمیعی در واقع محتوای ایجاد شده از داده های جمع آوری شده از متخصصان مختلف، فریلنسرها و مشتریان است. جمع آوری محتوا به بازاریابان کمک می کند تا ضمن استفاده کمتر از منابع تکراری، محتواهای مناسب و باکیفیتی را در زمان کمتر تولید کنند.

تقویم محتوایی:

تقویم محتوایی «نقشه راه» برای ایجاد محتوای سازمان است. تقویم محتوایی به مارکتر ها و بازاریابان محتوا کمک می کند تا بر آنچه را که باید منتشر کنند و زمان انتشار آن تسلط بیابند.

وبلاگ نویسی:

ایجاد و انتشار محتوا در فضای وب را وبلاگ نویسی می گویند. یک وبلاگ می تواند شخصی یا تجاری باشد. که انواع مختلفی از مطالب چون عقاید، رویدادها، عکس ها، فیلم ها و مقالات و … می تواند در آن قرار بگیرد.

وبلاگ تجاری:

وبلاگ های شرکتی و غیر شخصی، وبلاگ تجاری هستند. در این وبلاگ ها تمرکز بر روی برند، معرفی محصولات و خدمات،و همچنین مطالب مفید و اخبار وجود دارد. از همین طریق مشتریان بالقوه به سایت هدایت می شوند و در فرآیند تبدیل شدن به مشتریان بالفعل قرار می گیرند.

محتوای همیشه سبز Evergreen content:

این نوع محتوا ها،در طول زمان همیشه محبوب و مفید باقی می مانند و بسیار ارزشمندند. بنابراین بسیار محتمل است که محتواهای همیشه سبز همیشه در صدر جستجو قرار بگیرند و به برند سازی کمک کنند.

UX :

مخفف عبارت User Experience یا همان تجربه مشتری است. تجربه مشتری یعنی از مرحله اول جذب تا خرید، مشتری چه چیزهایی را تجربه می کند. تجربه مشتری یا UX می تواند شامل پیام های بازاریابی، استفاده واقعی از محصول، پشتیبانی مشتری و سایر نقاط تماس مشتری با برند باشند.

تست A / B:

در تست A / B دو متغییر در یک وضعیت واحد مورد آزمایش قرار می گیرند. به همین ترتیب مشخص می شود که از بین دو انتخاب، کدام یک بهترین عملکرد را دارد. آزمایش A / B در بهینه‌سازی بازاریابی دیجیتال خصوصا ایمیل مارکتینگ، CTA، صفحات فرود، فرم و محتوا کاربرد بسیار زیادی دارد.

شخصی سازی:

زمانی است که محتوای قابل ارائه شما با توجه به نیازهای مخاطب تغییر می کند. به عنوان مثال، تنظیمات ارسال خبرنامه با توجه به انتخاب های مشتری یک نوع شخصی سازی است. تکنیک شخصی سازی در بازاریابی ایمیلی برای افزایش تعامل استفاده می شود.

نرخ خروج یا Bounce rate:

بازدیدکنندگان وب سایت ممکن است به هر دلیلی فعالیتی روی سایت شما انجام ندهند و سریعا وب سایت را ترک کنند. درصد این بازدیدکنندگان با مفهوم Bounce rate سنجیده می شود. این اصطلاح در بازاریابی ایمیلی نیز کاربرد دارد.

هزینه به ازای هر سرنخ (CPL):

میزان متوسط هزینه‌ای که تبلیغ‌دهنده به ازای هر کلیک بر روی تبلیغ که منجر به تولید سرنخ می شود، Cost per Lead می گویند.

هزینه خرید مشتری (CAC):

کل هزینه‌های فروش و بازاریابی که برای جذب یک مشتری جدید صورت گرفته است.

CTA:

شما مخاطبان یا مشتریان خود را با CTA به اقدام فعالیتی دعوت می کنید. CTA یا call to action می تواند به صورت یک دکمه، تصویر یا لینک باشد که بازدید کننده آنلاین را مجبور به کلیک بر روی آن و بازدید از صفحه فرود کند.

صفحه فرود یا Landing Page:

به صفحه ای از وبسایت گفته می شود که شامل فرم یا اطلاعات مفید برای تولید سرنخ است. محتوای یک صفحه فرود معمولاً شامل تخفیف ها، جشنواره های مختلف و تبلیغات می باشد.

Inbound marketing:

اشاره به هر فعالیت بازاریابی که مشتریان بالقوه را به سمت خود جلب کند می باشد. یعنی به جای تماس مستقیم از طرف بازاریابان، مشتریان به سمت کار جلب شوند.

نرخ جذب یا Engagement Rate:

این به میزان تعامل دریافت شده توسط یک برند معمولاً در رسانه های اجتماعی مربوط می شود. این می تواند به صورت لایک ، اشتراک گذاری ، اظهار نظر و دیدگاه باشد.

نرخ از دست دادن مشتریان یا Churn rate:

یک شاخص خوب برای اندازه گیری میزان مشتریان وفادار و میزان نگهداری آنها می باشد. Churn rate را می توان با تقسیم تعداد مشتریان از دست رفته به کل مشتریان محاسبه کرد.

پیشنهاد می کنیم مطالب زیر، درباره وفاداری و نگهداشت مشتریان را نیز مطالعه کنید:

فرآیند پذیرش:

این اصطلاح بازاریابی و فروش در واقع «فرآیند خرید» نیز نامیده می شود. فرآیند پذیرش شامل مراحلی می شود که مشتری بالقوه از مرحله یادگیری تا خرید و یا عدم خرید از آن عبور می کند.

اصطلاحات مربوط به فروش و مدیریت

از بین ۳۰ اصطلاح ضروری بازاریابی و فروش اصطلاحات مربوط به مدیریت اهمیت ویژه ای دارند. لازم است تا افرادی که در حوزه دیجیتال مارکتینگ کار می کنند، با این اصطلاحات آشنا باشند:

AIDA:

مخفف چهار مرحله اصلی قیف خرید مشتری است. این مراحل به ترتیب عبارتند از Awareness آگاهی، Interest علاقه، Desire تمایل و Action اقدام می باشد.

BANT:

مخفف به هم چسبیده مفاهیمی چون Budget بودجه، Authority قدرت، Need نیاز و Timeline جدول زمانی می باشد. اصطلاح BANT چارچوبی برای تعیین وضعیت مشتریان احتمالی است. با توجه به ۴ فاکتور BANT می توان گفت که مشتری آماده خرید است یا نه.

ToFu ،MoFu ،Bofu:

این اصطلاح بازاریابی و فروش به مراحل مختلف قیف فروش اشاره دارد. البته معادل فارسی خاصی برای آنها در نظر گرفته نشده است. به طور خلاصه و به ترتیب، ToFu یا Top of Funnel مرحله شناسایی مشکل است، MoFu یا Middle of Funnel مرحله بررسی گزینه، و BoFu یا Bottom of Funnel مرحله تصمیم گیری خرید را تشکیل می دهند.

اصطکاک یا Friction:

هر موردی است که مانع از اجرای درست فعالیت بازاریابی و فروش می شود. به عنوان مثال، اصطکاک در وب سایت شما می تواند «کمبود فضای سفید» باشد؛ زیرا خواندن مطالب را برای کاربران سخت تر می کند.

تصمیم گیرنده یا Decision-maker:

به شخص مسئول تصمیم گیری نهایی در مورد فروش اطلاق می شود.

مسئول نگهداری یا Gatekeeper:

مسئول دفتر ها و افرادی که وظیقه نگهداری اسناد فروش را دارند را مسئول نگهداری می نامند.

تماس سرد یا Cold calling:

اولین تماس بازاریاب یا نماینده فروش با مشتری بالقوه را تماس سرد می گویند. در واقع نماینده با این تماس می خواهد با مشتری احتمالی ارتباط بگیرد.

فرصتهای بسته شده Closed deals:

این اصطلاح دو وجهی شامل فرصتهای «بسته شده برنده» و «بسته شده از دست رفته» می باشد. فرصت های «بسته شده برنده» به معاملاتی گفته می شود که منجر به خرید شده است. در حالی که فرصت های «بسته شده از دست رفته» موقعیت هاییست که در نهایت مشتری از خرید صرف نظر کرده است.

فروش مکمل یا Cross-selling:

فعالیتی که به موجب آن نماینده فروش خدمات یا محصولات تکمیلی خرید را به مشتری ارائه می دهد. معمولاً این محصولات یا خدمات برای ارتقا محصول یا خدمات هستند.

شاخص های کلیدی عملکرد (KPI):

معیارهایی که افراد متخصص در حوزه بازاریابی و فروش برای بررسی پیشرفت در دستیابی به اهدافشان اشاره دارد. KPI های محبوب شامل هزینه به ازای هر کلیک، ترافیک، لایک، به اشتراک گذاری و نرخ تبدیل می باشد.

مدیریت ارتباط با مشتری (CRM):

شیوه ها، استراتژی ها و راهکارهای تکنولوژیکی که برای مدیریت تعامل مشتری با یک برند استفاده می شود، مدیریت ارتباط با مشتری نام دارد. سیستم های CRM از داده هایی که در طول چرخه حیات مشتری برای ایجاد، بهبود و حفظ روابط با مشتریان استفاده می کنند.

حسابداری خرید و فروش و نکات آن

منظور از حسابداری خرید و فروش چیست؟

هر آنچه که باید در مورد حسابداری فروشگاهی بدانید!

حسابداری خرید و فروش یکی از فعالیت های مهم در شرکت های بازرگانی می باشد. در اینگونه شرکت ها، هدف خرید یا فروش کالایی است که سود ایجاد می نماید. در واقع شرکت هایی که در آنها بحث حسابداری خرید و فروش، معنا می یابد، شرکت هایی هستند که به جای تولید کالا، آنها را معامله می نمایند. در برخی موارد شرکت به صورت مستقیم با مشتری در ارتباط است و در برخی موارد دیگر به عنوان واسطه عمل می نماید.

در مبحث حسابداری خرید و فروش، اگر شرکت یا موسسه ای به صورت مستقیم با مشتری در ارتباط باشد؛ به ان شرکت بازرگانی خرده فروشی گفته می شود. حال اگر این شرکت ها کالاهای خود را به شرکت های خرده فروش ارائه دهند، به عنوان شرکت بازرگانی عمده فروش در نظر گرفته می شود. در هر دو حالت حسابداری خرید و فروش در آنها دارای اهمیت است. در حسابداری خرید و فروش دو مورد دارای اهمیت می باشد: قیمت کالاهایی که به دیگران عرضه شده است، هزینه های ایجاد طی مبحث خرید و فروش.

در مبحث حسابداری خرید و فروش ، موارد متفاوتی مطرح می شوند که حسابدار باید نسبت به آنها آگاهی داشته باشد. یکی از مهمترین موارد، درآمد فروش است. درآمد فروش، همانگونه که از نام آن مشخص است، درآمدی می باشد که از میزان فروش ثبت شده باشد. درآمدی که از فروش به دست می آید باید حتما در دفاتر مربوطه ثبت شده و به عنوان بهای فروش در نظر گرفته شود.

در حسابداری خرید و فروش ، بسیار مهم است که هنگام فروش، دارایی را بدهکار نموده و حساب درآمد و فروش را بستانکار نماییم. البته ممکن است گاها فروش به صورت نقدی باشد، در این صورت حساب نقدی بدهکار می شود. اگر هم فروش از نوع اعتباری باشد، لازم است تا حساب دریافتی به صورت بدهکار ثبت شود.

اصطلاحات مهم و رایج در بحث حسابرسی خرید و فروش

برای اینکه بتوانید گزارش های فنی و کاملی از خرید و فروش ها ارائه دهید، لازم است تا با اطلاعات رایج در حسابداری خرید و فروش آشنا شوید. برخی از این موارد در زیر لیست شده اند که باید آنها را در نظر بگیرید:

• کالا: همان جنس می باشد که باید به خرده فروشان یا عمده فروشان ارائه گردد.
• خرید نسیه: در امور حسابداری منظور از خرید نسیه، خریدی می باشد که در آن خریدار مبلغ کالا را پس از دریافت آن و طی مدت زمان معلوم به فروشنده تحویل می دهد.
• فروش نقدی: در فروش نقدی که امروزه بسیار مشاهده می شود؛ ارزش کامل جنس باید در زمان خرید به فروشنده پرداخت گردد.
• تخفیفات: امروزه در حسابداری خرید و فروش ، تخفیفات قسمت مهمی می باشند که توجه به آنها الزامی است. در مبحث تخفیفات در واقع بخشی از قیمت کالا از بهای تمام شده کسر می گردد. البته باید در نظر داشت که تخفیفات دارای انواع متفاوتی هستند، مواردی چون تخفیف تجاری، تخفیف نقدی و … در این دسته قرار دارند.

گاها در حسابداری شرکت ها مبحث برگشت از فروش نیز وجود دارد که اگر کالای خریداری شده به همراه کد تخفیف باشد با پیچیدگی های زیادی همراه است. عموما تخفیفات و برگشت فروش در گزارش های ارائه شده به صورت ترکیبی ارائه می شوند.

بررسی ماهیت خرید در مبحث حسابداری خرید یا فروش:

در بحث حسابداری، حسابدار موظف است تا ابتدا ماهیت خرید را در کسب و کار خود نشان دهد. این مورد کمک می نماید تا فهم مسائل مالی آسان تر باشد. دارایی های یک شرکت که حسابدار باید همواره مد نظر داشته باشد، مجموعه بدهی ها و سرمایه ها می باشد. حال اگر ماهیت حساب بدهکار باشد، به دارایی تعلق دارد و در طبقه بندی مواردی همچون بهای تمام شده، حساب های دریافتنی و … اشاره دارد. حال اگر حساب از نوع بستانکار باشد، ماهیت آن به مجموعه بدهی ها و سرمایه ها تعلق خواهد داشت. در این دسته نیز مواردی چون درآمدها، فروش یا حساب های پرداختی وجود دارد.

ترازنامه ها چه مواردی می باشند؟

در حسابداری خرید و فروش ترازنامه ها دارای اهمیت زیادی می باشند. در این ترازنامه اطلاعات مربوط به تعهدات اقتصادی، سرمایه، منابع و .. مشخص می شود. در واقع حسابدار موظف است تا از سرمایه ها، بدهی ها، دارایی ها و .. در طی یک مدت زمان معین گزارش تهیه نماید.

در حسابداری لازم است تا در انتهای هر دوره مالی میزان سود و ضرر شرکت طی گزارشی کامل مشخص گردد. برای یافتن این سود و زیان ها می توانید هزینه ها و درآمدها را در کنار یکدیگر قرار دهید و میزان سود و زیان را بیابید. در نظر داشته باشید که یافتن سود و ضرر فرآیند آسانی نمی باشد زیرا این موارد خود به دو دسته خالص و ناخالص تقسیم بندی می شوند.

منظور از حساب های برگشت از فروش در حسابداری چیست؟

حساب برگشت از فروش به حسابی در امور حسابداری گفته می شود که دارای ماهیت بدهکاری است و از آن برای ثبت نمودن کالاهای برگشت خورده استفاده می شود. البته در بررسی این حساب ها باید در نظر گرفت که در طول مدت یک دوره مالی به هیچ وجه نباید آن را به عنوان بستانکار در نظر گرفت. در بحث برگشت از فروش می توان انواع معاملات فسخ شده را مشاهده نمود که هزینه آنها به صورت نقدی یا کسر از میزان بدهی مشتری پرداخت می گردد.

البته گاها نیز مشاهده می گردد که محصولات دارای عیب و نقص هستند لذا شرکت با اعمال تخفیفات بر روی این محصولات آنها را با هزینه کمتر ارائه می دهد. با توجه به مواردی که در بالا بیان شد، می توان متوجه شد که حسابداری در فروش بسیار گسترده می باشد. از همین رو کار دشوار می باشد. این نوع از حساب ها به صورت خاص در مورد خرید و فروش کالا ها می باشند. ایجاد هماهنگی بین بخش های مختلف و ارائه گزارش ها در این حوزه بر عهده حسابدار می باشد. لذا می توان بیان نمود که دقت و کنترل از اهمیت بالایی برخوردار است. هر اندازه شرکت وسعت عملکردی بیشتری داشته باشد، حساسیت موضوع بیشتر نیز می شود.

۱۴ اصطلاحات بورسی مهم و کاربردی که باید بدانید!

بورس تنها یک بازار نیست، بلکه نمادی از یک علم بزرگ به نام اقتصاد است. شما هرچقدر هم که ازنظر آکادمیک در اقتصاد قوی باشید و بدانید که مفاهیم اصلی آنچه معنایی دارند درنهایت عیار اصلی سنجش دانش شما بورس خواهد بود. بورس جایی است که به‌صورت عملی می‌توانید علم خودتان از اقتصاد و بازارهای سرمایه‌ای را آزمایش کنید. پس نمی‌شود انتظار داشت که در این آزمایشگاه بزرگ و خطرناک اقتصاد بدون دانستن اصطلاحات بورس موفق شد.

به‌طورکلی هر علم و هر فنی برای خود اصطلاحاتی دارد. این اصطلاحات بیشتر برای ساده‌تر کردن مکالمه و راحت‌تر کردن انتقال پیام استفاده می‌شود. بورس به‌عنوان یک زمینه تخصصی نیز از این داستان مستثنا نیست. اتفاقاً بورس محلی است که اصطلاحات فنی و تخصصی در آن می‌توانند تأثیرگذار باشند. ازاین‌رو لازم است که اصطلاحات بورس را یاد بگیریم و کم‌کم از آن‌ها استفاده کنیم.

بسیاری از مفاهیم در آموزش‌ها، معامله گری ها، سرمایه‌گذاری و از همه مهم‌تر در اخبار مربوط به بازار سرمایه‌بر اساس همین اصطلاحات بورس بیان می‌شود. پس شما باید این اصطلاحات را به‌خوبی بدانید و از آن‌ها در این زمینه تخصصی استفاده کنید. ما در ادامه سعی می‌کنیم مهم‌ترین اصطلاحات بورس را کاربری زیادی هم دارند معرفی کنیم و توضیحی هم برای آن داشته باشیم.

شاخص کل از مهم‌ترین اصطلاحات بورس

شاخص کل یک تب‌سنج برای بازار محسوب می‌شود. شما زمانی می‌توانید در بازار سرمایه‌ای مانند بورس موفق باشید که بتوانید روند کلی آن را درک کنید. شاخص بورس به شما نشان می‌دهد که این روند در چه سمتی قرار دارد.
توجه داشته باشید که صعودی یا نزولی بودن شاخص کل نشان‌دهنده این نیست که تمامی سهم‌ها صعودی یا نزولی هستند، بلکه بیشتر این موضوع را نشان می‌دهد که رفتار سهامداران عمده و بزرگ در بازار به چه صورت است. بزرگان دنیای بورس بر اساس همین شاخص می‌توانند میزان ورود و خروج پول به بازار را تخمین بزنند و بر اساس پیگیری رد پای این پول‌ها تصمیم بگیرند که حرکت بعدی آن‌ها در بورس چه باشد.

تحلیل تکنیکال و بنیادی

از مهم‌ترین اصطلاحات بورس را می‌توان مربوط به تحلیل تکنیکال و بنیادی دانست. بسیاری از شما با این مفاهیم سروکار دارید و به‌نوعی غیرحرفه‌ای‌ترین فرد در بازار سرمایه نیز می‌داند تحلیل تکنیکال و بنیادی چیست؛ اما مسئله این است که این دانش برای بسیاری از کاربران و معامله گران سطحی است. آن‌ها تصور می‌کنند که تحلیل تکنیکال یعنی استفاده از اندیکاتورها و شاخص‌های مختلف بورسی و به‌نوعی معتقدند تنها باید نمودار و چارت را جراحی کرد. این افراد همچنین معتقد هستند که تحلیل تکنیکال می‌تواند بهترین نقاط ورود و خروج را به ما نشان بدهد؛ اما یک سؤال می‌تواند تمامی این تصورات را به هم بزند.

اگر تحلیل تکنیکال و دانش استفاده از آن بر اساس این تعریف می‌توانست تا این اندازه مفید و کارآمد باشد، پس چرا همه در این بازار موفق نیستند؟ تمام آموزش‌ها از صفرتا صد این نوع تحلیل به‌صورت رایگان در سطح اینترنت وجود دارد، اگر قرار بود استفاده از چند اندیکاتور و شاخص و … شمارا موفق می‌کرد امروز بازنده کمتری در بازار سرمایه‌ای داشتیم. آیا این ناشی از عدم توانایی تحلیل تکنیکال است؟ خیر. این موضوع ناشی از عدم فهم درست از مفهوم تکنیکال است.

تکنیکال به معنی پیش بینی آینده نیست. تکنیکال یعنی شما روند سهم از گذشته تا امروز را موردبررسی قرار دهید و بر اساس اتفاقات مختلف سعی کنید شخصیت این سهم را بشناسید. تحلیل تکنیکال یعنی یک نوع روانشناسی سهم.

اما تحلیل بنیادی که کمتر کسی سراغ آن می‌رود نیز معنای دیگری برای خود دارد. بر اساس تعریف اقتصادی، تحلیل بنیادی تحلیلی است که سعی می‌کند چشم‌انداز بلندتری به بازار سرمایه داشته باشد و روند بازار را به‌صورت کلی‌تر و اساسی‌تر نگاه کند. مسلماً برای این کار نیاز به تجربه و دانش بالا مانند دانش حسابداری و اقتصاد است.

پرتفوی یکی دیگر از اصطلاحات بورس

از اصطلاحات بورس که بسیار هم پرکاربرد است می‌توانیم به پرتفوی اشاره‌کنیم. این اصطلاح به معنی سبد سهام است. درواقع این اصطلاح بر این اساس پایه‌گذاری شده است که شما بتوانید سبد سهام متنوعی تشکیل بدهید. پرتفوی یک کلمه فرانسوی به معنی کیف پول چرم است. آیا شما در کیف پول خودتان از یک نوع اسکناس استفاده می‌کنید؟ سبد سهام نیز درست چیزی شبیه به این معنی و مفهوم را دارد. شما باید بتوانید بر اساس استراتژی خودتان سبدی متنوع را تشکیل دهید. البته در این مسیر نیاز به دانش و تجربه و البته شناخت بالا از بازار دارید.

یکی از جالب‌ترین اصطلاحات بورس را می‌توان معنی همت در بورس بدانیم. همت در بورس یعنی چه؟ اصطلاح همت در بورس درواقع نه علمی و نه عملی است. این اصطلاح یک نوع مخفف است. همت مخفف هزار میلیارد تومان است. ازآنجایی‌که بازار بورس معاملات گسترده انجام می‌گیرد و معمولاً ارزش معاملات هزار میلیارد تومان را هم رد می‌کند عملاً از همت استفاده می‌کنیم. مثلاً به‌جای این‌که بگوییم ارزش بازار فلان سهم ۲۰ هزار میلیارد تومان است می‌گوییم ارزش بازار فلان سهم ۲۰ همت است! راحت‌تر بیان نمی‌شود؟ همت را به خاطر داشته باشید.

اگر میخواهید بدانید اصطلاح گین در بورس چیست این مقاله به شما کمک خواهد کرد.

اصطلاحات تابلو بورس

اصطلاحات تابلو بورس را شاید بتوانیم مهم‌ترین و پر چالش ترین اصطلاحات بورس بدانیم. برخی از این اصطلاحات عبارت‌اند از:

دامنه نوسان: بر اساس قانون بورس ایران نمادهای سهم روزانه نمی‌توانند بیش از درصد مشخصی تغییر قیمت داشته باشند. این کار برای حفظ امنیت سرمایه سهامداران خرد است. بر اساس آخرین قانون دامنه نوسان غالب سهم‌ها +۵ تا -۵ است. این دامنه برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری + ۱۰ تا منفی ده در نظر گرفته‌شده است.

صف خرید – صف فروش: زمانی که در بازار تقاضا بسیار زیاد باشد و عملاً فروشنده‌ای حاضر نباشد در آن دامنه نوسان برگه سهم خود را برای فروش عرضه کند، صف خرید تشکیل می‌شود. زمانی هم که عرضه در بازار زیاد باشد و خریداری دراین‌بین وجود نداشته باشد عملاً صف فروش تشکیل می‌شود.

آخرین قیمت: بازار بورس ایران تا ساعت ۱۲ و نیم در روزهای کاری فعالیت خود را انجام می‌دهد. قیمت آخرین معامله‌ای که ثبت می‌شود را آخرین قیمت می‌گویند.

حجم‌مبنا: برای این‌که قیمت سهم راحت جابه‌جا نشود و چند فروشنده یا خریدار بزرگ نتوانند به‌سادگی قیمت سهم را دست‌کاری کنند، حجم‌مبنا تعریف می‌شود. حجم‌مبنا در هر قیمتی که پر شود نشان می‌دهد که این قیمت مورد تائید بسیاری از سهامداران است و این قیمت را به‌عنوان قیمت پایانی (صفرتابلوی فردا) معرفی می‌کند.

قیمت صفر تابلو فردا: آخرین قیمت هیچ‌گاه به‌عنوان مبنای تابلو فردا استفاده نمی‌شود. زمانی که حجم‌مبنا بر روی قیمتی سرریز شود عملاً آن قیمت را قیمت پایانی و قیمت صفر تابلو فردا می‌نامند.
EPS: ای پی اس مقدار سود پیش‌بینی‌شده برای دوره مالی است. این مقدار ممکن است تغییر کند. اگر تغییر ای پی اس بیش از ده درصد باشد نماد بسته می‌شود تا سهامداران از این تغییر مطلع شوند. توجه کنید ای پی اس می‌تواند نشان دهد یک نماد یا شرکت تا چه اندازه می‌تواند سود ساز باشد.

NAV، یکی دیگر از اصطلاحات بورس

از اصطلاحات بورس که بسیار هم اهمیت دارد NAV یا ارزش خالص دارایی است. نام دیگر این مفهوم را ارزش ذاتی گذاشته‌اند. وارن بافت معتقد است که ارزش ذاتی مانند راهبر یک سهم است درنهایت قیمت سهم را به سمت خود می‌کشد. توجه داشته باشید که ارزش ذاتی با مفهوم قیمت متفاوت است.
قیمت بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود حال این‌که ارزش ذاتی به فاکتورهای بسیاری ازجمله صورت‌های مالی، دارایی‌ها و هزاران چیز دیگر وابسته است.

می‌توانیم از پرکاربردترین اصطلاحات بورس را عرضه اولیه بدانیم که حتی کسانی هم که در بورس حضور ندارند درگیر کرده است. عرضه اولیه درواقع اولین حضور یک نماد یا شرکت در بازار بورس یا فرابورس است. در این عرضه درصد مشخصی از این شرکت به فروش گذاشته می‌شود و خریداران با ثبت درخواست خرید و سفارش گذاری تعدادی از این برگه سهام را خریداری می‌کنند. توجه داشته باشید که سرمایه جذب‌شده در عرضه اولیه متعلق به شرکت مذکور است اما در بازار ثانویه و خریدوفروش برگه سهام دیگر سرمایه‌ای سمت شرکت مذکور نمی‌رود.

سؤالات متداول

۱- چند مورد از اصطلاحات بورس وجود دارد؟
شاید هزاران اصطلاحات بورس را بتوان پیدا کرد. کتاب‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد.

۲- کاربرد اصطلاحات بورس چیست؟
این اصطلاحات به شما اجازه می‌دهد که مفاهیم را سریع درک کنید و منظور خودتان را نیز سریع به دیگران منتقل کنید.

۳- آیا لازم است اصطلاحات بورس را یاد بگیریم؟
سعی کنید از این اصطلاحات استفاده کنید. به‌هرحال در بازار برای هر کلمه یا اصطلاح زیرنویس قرار نداده‌اند و اگر شما این کلمات را نتوانید به‌درستی بفهمید شاید درجایی متضرر شوید.
توصیه میکنم در ادامه مقاله لیست شرکت های فرابورس ، فیبوناچی در بورس و انتقال دیتای بورس ایران به متاتریدر را مطالعه نمایید تا اطلاعات بیشتری کسب کنید.

آشنایی کامل با ترازنامه ی شرکت ها

ترازنامه که اخیرا با نام صورت وضعیت مالی شناخته می‌شود، یکی از گزارش‌های صورت‌های مالی یک شرکت است که در آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حسابداری آن وضعیت بدهی‌ها و دارایی‌های شرکت و تفاوت مقدار این دو گزارش می‌شود.

همانطور که گفته شد، در گذشته، این گزارش به اسم ترازنامه در صورت های مالی آورده می‌شد ولی به تازگی، اسم آن به صورت وضعیت مالی تغییر پیدا کرده است. تفاوت حالت جدید و قدیم این گزارش در نحوه نوشتن و جدول‌بندی آن است و هیچ تفاوت دیگری باهم ندارند.

بخش های مختلف ترازنامه

• دارایی‌های شرکت
• بدهی‌های شرکت
• حقوق مالکانه

در گذشته ترازنامه به شکل زیر طراحی می‌شد که در سمت راست ترازنامه، دارایی‌های شرکت و در سمت چپ ترازنامه، بدهی‌ها و حقوق مالکانه نوشته می‌شد. اخیرا، در صورت وضعیت مالی، همه این‌ها زیر هم و در یک جدول نوشته می‌شوند. ولی تفسیر تیترهای موجود در این گزارش با گذشته نفاوتی ندارد. در تصاویر زیر می‌توانید نمونه‌ای از ترازنامه و صورت وضعیت مالی را مشاهده نمایید.

همانطور که مشاهده می‌کنید، این دو گزارش یکسان هستند و فقط نحوه نمایش اطلاعات باهم متفاوت است.

یکی دیگر از تفاوت‌های صورت وضعیت مالی و ترازنامه این است که در ترازنامه هرچه یک مورد بالاتر نوشته شود، نقدشوندگی بیشتری دارد و در صورت وضعیت مالی این مسأله برعکس است، یعنی هرچه یک مورد پایین‌تر نوشته شود، به معنی نقد شوندگی بالای آن است. در عکس زیر مشخص است که نحوه لیست بندی اطلاعات در ترازنامه و صورت وضعیت مالی برعکس هم می‌باشد.

در این مقاله وقتی از ترازنامه صحبت می‌کنیم، منظورمان هر دو گزارش است. اکنون که تفاوت‌های جزئی این دو را بررسی کرده‌ایم، وقت آن رسیده است تا بخش‌های مختلف ترازنامه را توضیح دهیم.

انواع دارایی ها در ترازنامه چیست؟

دارایی‌ها را می‌توان از نگاه‌های مختلف دسته بندی کرد. دارایی‌ها در ترازنامه بر اساس میزان نقدشوندگی، به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:

• دارایی های جاری
• داریی های غیر جاری

دارایی‌های جاری ترازنامه

به شکلی از دارایی گفته می‌شود که نقدشوندگی بالایی دارد. این دارایی‌ها در ترازنامه به ترتیب، از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• موجودی نقد
• سرمایه گذاری کوتاه مدت
• دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها
• موجودی مواد و کالا
• سفارشات و پیش پرداخت‌ها

از بین موارد بالا، موجودی نقد شرکت، پولی است که در حساب بانکی شرکت سپرده گذاری شده است و بالاترین نقد شوندگی را دارد.

سرمایه گذاری کوتاه مدت شرکت، می‌تواند در سهام یا اوراق بهادار دیگر یا موارد این‌چنینی باشد که با وجودی که این موارد، نقد شوندگی بالایی دارند، اما میزان نقدشوندگی این مورد از موجودی نقد حساب بانکی شرکت، کمتر است.

دریافتنی‌های تجاری و سایر دریافتنی‌ها هم به زبان ساده نشان دهنده طلب‌های شرکت از بدهکارانش است. در واقع، شرکت‌ها مواد اولیه خود را به شکل نقد نمی‌خرند و محصولات خود را هم به صورت نقدی نمی‌فروشند و معمولا بیشتر این معاملات به شکل اعتباری (مثل پرداخت چک) انجام می‌شود. دریافتنی‌های تجاری به طلب‌های شرکت گفته می‌شود که حاصل از فروش محصولاتش به صورت اعتباری به مشتریان است و سایر دریافتنی‌ها، طلب‌های دیگر شرکت است.

موجودی مواد و کالای یک شرکت هم با اینکه نقد شوندگی پایینی دارند اما باز هم جزء دارایی‌های شرکت محسوب می‌شوند. این مورد، در واقع شامل محصولات شرکت است که در انبار هستند و هنوز فروش نرفته‌اند و شامل مواد اولیه‌ای که هنوز استفاده نشده‌اند، می‌شود.

و مورد آخر، سفارشات و پیش پرداخت‌ها هم شامل پیش پرداخت‌هایی است که مشتریان شرکت، برای خرید محصولات شرکت پرداخت کرده‌ و سفارش تولید محصولات را داده‌اند.

دارایی غیرجاری ترازنامه

به شکلی از دارایی گفته می‌شود که مدت زمان طولانی نیاز است تا بتوان این دارایی‌ها را تبدیل به وجه نقد کرد. در واقع این نوع دارایی نسبت به دارایی جاری، نقدشوندگی بسیار پایینی دارد. این دارایی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• دریافتنی‌های بلند مدت
• سرمایه گذاری‌های بلند مدت
• سرمایه گذاری در املاک
• دارایی‌های نامشهود
• دارایی‌های ثابت مشهود

دریافتنی‌های بلند مدت به طلب‌های شرکت از بدهکاران گفته می‌شود که نقد شوندگی کمتری به نسبت دریافتنی‌های تجاری شرکت دارد.

سرمایه گذاری‌های بلند مدت شرکت هم می‌تواند سپرده گذاری بلند مدتی بانکی یا سرمایه گذاری در یکی از بازارهای مالی باشد.

سرمایه گذاری در املاک هم همانطور که از اسمش مشخص است، به سرمایه گذاری‌های یک شرکت در املاک گفته می‌شود. این نوع از سرمایه گذاری معمولا استفاده عملیاتی ندارد. یعنی وقتی شرکت یک زمین را به دید سرمایه گذاری خریده است و در آن زمین خط تولید جدید یا ساختمان اداری و. احداث نمی‌کند.

دارایی ثابت نامشهود، به شکلی از دارایی گفته می‌شود که قابل مشاهده نیست، اما ارزشمند است. این دارایی می‌تواند شامل سرقفلی، حق استفاده، تولید یک محصول یا حق اختراع و. باشد.

دارایی ثابت مشهود هم به شکلی از دارایی گفته می‌شود که قابل مشاهده است. مثل ساختمان اداری شرکت، خط تولید و دستگاه‌های آن، زمینی که کارخانه شرکت در آن احداث شده است و. .

انواع بدهی‌ها در ترازنامه چیست؟

بدهی در دنیای مالی و اقتصاد با مفهوم بدهی که ممکن است در ذهنمان باشد، تفاوت دارد. بدهی در ذهن عموم مردم نکته‌ای منفی است و به معنی این است که یک فرد از یک فرد دیگر پولی قرض گرفته و به او بدهکار شده است. مثلا در ذهن عموم مردم، وامی که از بانک گرفته شده است، جزء بدهی‌ها دسته بندی نمی‌شود. اما در دنیای شرکت‌ها، بدهی انواع مختلفی دارد. بدهی لزوما نکته‌ای منفی نیست و اتفاقا اگر این بدهی‌ها در محل مناسبی مصرف شده باشند، می‌تواند برای آینده شرکت مناسب باشد. به عنوان مثال، اگر یک شرکت برای ایجاد یک خط تولید جدید وام گرفته باشد، این بدهی، بدهی خوبی است اما اگر برای تسویه یک بدهی دیگر، وام جدیدی (بدهی جدید) ایجاد کرده باشد، می تواند نکته‌ای منفی باشد. در صورت وضعیت مالی شرکت، بدهی نیز همانند دارایی به دو دسته تقسیم می شود:

• بدهی‌های جاری
• بدهی‌های غیرجاری

بدهی های جاری ترازنامه

به شکلی از بدهی گفته می‌شود که موعد تسویه آن، نزدیک (معمولا کمتر از یک سال) باشد. یعنی بدهی‌های جاری یک شرکت، باید به زودی از طریق دارایی‌های آن یا ایجاد بدهی جدید (مثل وام گرفتن از بانک) تسویه شود. این بدهی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• پرداختنی‌های تجاری
• پرداختنی‌های غیرتجاری
• مالیات پرداختنی
• سود سهام پرداختنی
• تسهیلات مالی
• ذخایر
• پیش دریافت‌های جاری

پرداختنی‌های تجاری، آن دسته از بدهی های شرکت است که به فعالیت آن شرکت مربوط است، مثل پولی که باید برای خرید اعتباری مواد اولیه پرداخت کند.

پرداختنی‌های غیرتجاری سایر بدهی‌های شرکت است که ربطی به عملیات شرکت ندارد.

مالیات پرداختنی نیز، مالیاتی است که شرکت باید برای فعالیت‌های خود به دولت پرداخت کند و به آن بدهکار است.

سود سهام پرداختنی همان DPS است که مجمع عمومی شرکت تصویب می‌کند چه میزانی از سودی که شرکت در سال به ازای هر سهم ساخته (EPS)، بین سهامداران تقسیم شود.

تسهیلات مالی نیز، میزان بدهی کوتاه مدتی شرکت به بانک‌ها می‌باشد.

ذخایر نوعی از بدهی است که نقدشوندگی بسیار پایینی دارد.

پیش دریافت‌های تجاری هم همان پولی است که شرکت از مشتریان گرفته است و به ازای آن باید مواد و محصول تولید کند.

بدهی های غیر جاری ترازنامه

در مقابل بدهی جاری، بدهی غیر جاری قرار دارد که سررسید این بدهی‌ها نزدیک نیست و عموما بیشتر از یک سال زمان برای تسویه آن‌ها وجود دارد. این بدهی‌ها در ترازنامه به ترتیب از نقد شوندگی بیشتر به کمتر شامل موارد زیر است:

• پرداختنی‌های بلند مدت
• پیش دریافت‌های غیرتجاری
• تسهیلات مالی بلند مدت
• ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

پرداختنی‌های بلند مدت، بدهی‌های بلند مدتی شرکت است.

پیش دریافت‌های غیرتجاری هم، بدهی‌های شرکت است که ارتباطی با فعالیت شرکت ندارد.

تسهیلات مالی بلند مدت، وامی است که شرکت دریافت کرده، اما سررسید آن بلند مدت است.

ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان نیز مربوط به بحث بازنشستگی کارکنان و مزایای آنان می‌شود.

حقوق مالکانه در ترازنامه چیست؟

حقوق مالکانه سومین و آخرین بخش ترازنامه است. نام دیگر این بخش، حقوق صاحبان سهام یا ارزش ویژه است. به زبان ساده این بخش یعنی اگر یک شرکت تمامی بدهی‌های خود را با استفاده از دارایی‌هایش تسویه کند، چه مقدار پول به طور خالص برای مالکان شرکت (یا همان صاحبان سهام) باقی می‌ماند. پس به اختلاف دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت، حقوق مالکانه آن شرکت می‌گوییم.

بخش های مختلف حقوق مالکانه

• سرمایه
• افزایش (یا کاهش) سرمایه در جریان
• صرف (یا کسر) سهام
• سهام خزانه
• اندوخته قانونی
• سایر اندوخته‌ها
• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های نگهداری شده برای فروش
• مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها
• تفاوت تسعیر ناشی از تبدیل به واحد پول گزارشگری
• اندوخته تسعیر ارز دارایی ها و بدهی های شرکت‌های دولتی
• سود (یا زیان) آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات حسابداری انباشته

سرمایه شرکت، میزان سرمایه ثبت شده شرکت است. این میزان در سربرگ گزارش صورت‌های مالی و مقابل اسم شرکت هم نوشته می‌شود. سرمایه شرکت برابر است با تعداد سهام یک شرکت ضرب در قیمت اسمی (1000 ریال).

افزایش (یا کاهش) سرمایه در جریان، به میزانی از سرمایه شرکت می‌گویند که در پروسه افزایش سرمایه است و قرار است به زودی به سرمایه شرکت (مورد بالایی) اضافه شود (یا در صورت کاهش سرمایه از آن کم شود) اما هنوز پروسه قانونی این کار تمام نشده است.

صرف (یا کسر) سهام، به تفاوت ارزش اسمی هر سهم (1000 ریال) و قیمت آن سهم در بازار صرف سهام گفته می‌شود. صرف سهام یکی از راه‌های افزایش سرمایه شرکت است.

سهام خزانه، به سهامی از شرکت می‌گویند که توسط همان شرکت خریداری شده است. یعنی مثلا شرکت ملی مس ایران (با نماد فملی) سهام خود را خریداری کند.

اندوخته قانونی: براساس قانون، شرکت‌ها موظف هستند که به اندازه 10% از سرمایه ثبتی خودشان را در حسابی به اسم اندوخته قانونی ذخیره کنند. برخی از شرکت‌ها این مبلغ را ذخیره کرده‌اند و برخی دیگر در حال ذخیره سازی آن هستند. به عنوان مثال اگر سرمایه ثبتی شرکتی 1000 میلیارد باشد، باید 100 میلیارد اندوخته قانونی داشته باشد. ممکن است که این شرکت در گذشته، این اندوخته را جمع کرده باشد و میزان این اندوخته در ترازنامه، 100 میلیارد گزارش شود، یا ممکن است این اندوخته مثلا 90 میلیارد باشد و درنتیجه شرکت همچنان، موظف است تا بخشی از درآمد خود را ذخیره کند.

سایر اندوخته ها نیز به اندوخته های شرکت جدای از اندوخته قانونی، اطلاق می شود.

مازاد تجدید ارزیابی دارایی های نگهداری شده برای فروش، مربوط به این مسأله است که شرکت بخشی از دارایی‌های خود را برای سرمایه گذاری خریداری می‌کند و قصد فروش آن را دارد. بنا به دلایل مختلف، ممکن است قیمت این دارایی در طول زمان افزایش پیدا کرده باشد. مثلا یک قطعه زمینی که در دهه هفتاد 100 میلیون تومان ارزش داشته است، امروزه ممکن است چندین برابر، قیمت گذاری شود.

مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، همانند مورد بالا است ولی با این تفاوت که شرکت از این دسته از دارایی‌ها استفاده عملیاتی می‌کند. یعنی مثلا قیمت دستگاهی که با آن محصولاتش را تولید می‌کند چه مقداری افزایش پیدا کرده است یا قیمت ساختمان اداری شرکت چقدر افزایش داشته است.

برخی از شرکت‌ها ممکن است درآمدی غیر از ریال ایران داشته باشند. تفاوت تسعیر، ناشی از تبدیل به واحد پول گزارشگری و تفاوت تبدیل یک واحد پولی به ریال است.

اندوخته تسعیر ارز دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت‌های دولتی نیز مثل مورد بالایی است. این مورد به شرکت‌های دولتی که از دولت، طلب غیر ریالی دارند (مثل بانک‌هایی که از بانک مرکزی طلب یورویی دارند) یا شرکت‌هایی که بدهی غیر ریالی به دولت دارند (مثل بانک‌هایی که بدهی یورویی به بانک مرکزی دارند) مربوط است.

می‌دانیم شرکت‌ها سالانه به ازای هر سهم مقداری سود تولید می‌کنند و بخشی از آن را با تصویب مجمع خود بین سهامداران تقسیم می کنند. باقیمانده این مبلغ از سود که بین سهامداران تقسیم نشده است، در یک حساب، سپرده گذاری می‌شود. در صورتی که شرکت سود دهی نداشته باشد نیز، زیانی که هر ساله شرکت به ازای هر سهم ایجاد کرده است، روی هم جمع می‌شود. به مجموع این سودها یا زیان‌ها، سود (یا زیان) انباشته می‌گوییم. شرکت می‌تواند از طریق سود انباشته خود، درصورتی که نیاز به سرمایه جدید داشته باشد، افزایش سرمایه دهد.

تعریف معادله حسابداری و ارتباط با ترازنامه

به صورت ریاضی فرمول زیر همیشه باید در ترازنامه برقرار باشد:

جمع بدهی‌ها + جمع حقوق مالکانه = جمع دارایی‌ها

به فرمول بالا، معادله حسابداری می‌گوییم. به عنوان مثال اگر جمع دارایی های شرکت برابر 900/000/000 میلیون ریال و جمع بدهی های آن برابر 300/000/000 میلیون ریال باشد، بر اساس معادله حسابداری، جمع حقوق مالکانه شرکت باید برابر با 600/000/000 میلیون ریال باشد.

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم ترازنامه ی یک شرکت و اصطلاحات به کار رفته در آن به طور کامل آشنا شدیم. بررسی ترازنامه در کنار دیگر ابزارها یک ابزار کاربردی مهم برای تحلیل بنیادی شرکت ها است. به عنوان مثال، هنگام مقایسه ی ترازنامه ی دو شرکت، شرکتی که درصد بیشتری از دارایی هایش را حقوق مالکانه تشکیل می دهد، امتیاز بیشتری دریافت می کند. البته این مورد تنها یک مورد از انواع راه های مختلف مقایسه ی بین دو شرکت از دیدگاه بنیادی می باشد و سایر عوامل نیز باید مدنظر قرار گیرند.