دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟

دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟

سوال های متداول

1) معاملات اوراق بهادار در بورس تهران در چه ساعاتی انجام می گیرد؟

معاملات اوراق بهادار از ساعت 09:00 تا 12:30 روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل انجام می شود. همچنین ساعت پیش گشایش بازار که در آن امکان انجام معاملات وجود ندارد از 8:30 شروع می‌شود و تا 9:00 ادامه می یابد که در آن امکان ورود سفارشات و تغییر قیمت وجود دارد .

2) دامنه روزانه نوسان قیمت در بورس تهران چند درصد است؟

در حال حاضر دامنه نوسان روزانه قیمت سهام در هر روز نسبت به قیمت پایانی روز گذشته، می‌تواند از 5- درصد تا 5+ درصد، تغییر کند و حق تقدم سهام دو برابر این میزان امکان نوسان دارد. در فرابورس نیز دامنه نوسان سهام 5- تا 5+ درصد می‌باشد. در عرضه اولیه سهام و روز بازگشایی نماد معاملاتی مطابق شرایطی که در دستورالعمل معاملات ذکر شده است بدون محدودیت در نوسان معامله خواهد شد .

3) آیا سازوکار خاصی برای خرید سهام شرکت‌هایی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند، وجود دارد؟

بله، عرضه سهام شرکت‌های تازه پذیرفته شده هم بر اساس ساز و کار حراج انجام می‌شود اما تفاوت‌هایی با معاملات معمول دارد. خریداران سفارش‌های خرید خود را با قیمت‌های پیشنهادی از طریق کارگزاران وارد سامانه معاملاتی می‌کنند. در پایان نشست معاملاتی، فروشنده بر اساس قیمت‌های پیشنهادی خریداران، قیمت فروش خود را اعلام می‌کند و بر اساس آن معامله انجام می‌شود.در این مرحله درصدی از سهام شرکت برای فروش عرضه می‌شود. البته در روز عرضه اولیه، محدودیت دامنه نوسان روزانه اعمال نمی‌شود .

4) اولویت بندی سفارش‌ها در سامانه معاملات، چگونه انجام می‌شود؟

اولويت سفارش‌های وارد شده به سامانه، ابتدا بر اساس قيمت می‌باشد و برای سفارشات با قیمت یکسان، اولویت زمانی مطرح می‌گردد که باعث تشکیل صف خريد و فروش می‌شود. بر اساس اولويت قيمت، يك سفارش خريد (فروش) اوراق بهادار با بيشترين (كمترين) قيمت در ابتداي صف خريد (فروش) قرار مي‌گيرد و بر اساس اولويت زمان، سفارشي‌كه زودتر وارد سامانه معاملات شود جلوتر از سفارش هم قيمت خود قرار مي‌گيرد. معامله هنگامي انجام مي‌شود كه سفارش‌هاي خريد و فروش قيمت يكسان داشته باشند .

5) تسویه معاملات چیست و چگونه انجام می‌شود؟

پس از انجام معاملات، تسویه معاملات بین فروشنده و خریدار توسط کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار از طریق شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود. شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان امین نقش اتاق پایاپای را ایفا می‌کند. تسويه معاملات دو روز کاری بعد از انجام معامله ( T+2 ) صورت مي‌گيرد .

6) کارگزار ناظر کیست و چه نقشی بر عهده دارد؟

با راه ­اندازی سامانه جدید معاملات دارایی سهامداران در هریک از نمادهای معاملاتی زیر نظر یک کارگزار قرار گرفت که به آن کارگزار ناظر گفته می‌شود و از آن پس سهامداران دارایی سهام خود را در هر نماد معاملاتی صرفاً از طریق کارگزار ناظر خود در آن نماد معاملاتی می‌توانند به فروش برسانند. هرچند سهامداران می‌توانند با مراجعه به هریک از کارگزاران نسبت به خرید سهام اقدام نمایند .

ممکن است دارایی سهامدار دریک نماد معاملاتی زیر نظر یک کارگزار ناظر و در نماد معاملاتی دیگر زیر نظر کارگزار ناظر دیگری باشد .

در زمان راه‌اندازی سامانه معاملاتی جدید کارگزار ناظر بر اساس سوابق فعالیت سهامدار با کارگزاران مختلف در بورس اوراق بهادار تعیین گردید .

7) چگونه مشتریان گواهی سپرده و وجوه نقد خود را در اختیار کارگزار قرار می‌دهند؟

مشتریان باید همزمان با تکمیل فرم سفارش خرید یا فروش، وجوه نقد و گواهی سپرده سهام یا اصل برگه سهام خود را تحویل کارگزار نمایند و کارگزاران مسئول انجام تسویه معاملات با شرکت سپرده گذاری هستند. البته در عمل بیشتر مشتریان ترجیح می دهند که گواهیسپرده سهامی که قبلا خریداری کرده‌اند نزد کارگزار باقی بماند تا در زمان فروش نیازی به تحویل آن نباشد. همچنین پرداخت وجه خرید سهام هم از طریق واریز به حساب کارگزاری انجام میشود .

8) آیا مشتریان می توانند نزد چند کارگزار حساب داشته باشند؟

بله، هر مشتری می تواند نزد هر کارگزار یک حساب داشته باشد هرچند به دلیل دریافت خدمات بهتر توصیه می شود هر مشتری فقط با یک کارگزار کار کند .

9) DPS ، EPS و P/E چيست؟

DPS بخشی از سود هر سهم شرکت است که بین سهامداران تقسیم می شود .

EPS سود هر سهم بعد از کسر مالیات است. به عبارت دیگر سود خالص شرکت تقسیم بر تعداد سهام آن و P/E نسبت قیمت سهم به EPS اعلام شده توسط شرکت است .

10) قیمت یک سهم در بازار چگونه تعیین میشود؟ میزان تاثیر بازار و خود شرکت چقدر است؟

تعیین قیمت سهم تابع عوامل مختلفی است که مهمترین آن سودآوری شرکت، انتظار سودآوری آتی شرکت و شرایط کلان اقتصادی کشور است .

11) حجم مبنا را تعریف نمایید؟

» حجم مبنا»، تعداد اوراق بهادار از یک نوع است كه هر روز باید مورد داد و ستد قرار گیرد تا كل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاك باشد .

12) محدودیت حجمی در ورود سفارشات به چه معناست؟

« محدودیت حجمی»، حداكثر تعداد اوراق بهاداری است كه در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه‌ی معاملات وارد می‌شود. این رقم مضرب صحیحی از «واحد پایه‌ی معاملاتی متعارف» است .

13) بازارگردان چیست و چه کاری میکند؟

«بازارگردان»، کارگزار یا کارگزار/ معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد .

14) آیا ممکن است کسی در اولین دقایق بازار بورس سهامی را بخرد و ساعتی بعد همان را بفروشد؟

بله. با راه اندازی سیستم جدید معاملاتی امکان فروش سهامی که همان روز اقدام به خرید کرده‌اید را دارید .

15) چگونه ممکن است حجم مبنای شرکتی" 1" اعلام شود؟

پس از بازگشایی نمادهایی که دامنه نوسان آن آزاد است (مثلا بعد از مجمع عادی سالانه یا فوق‌العاده) حجم مبنای آن نماد یک خواهد بود. همچنین در فرابورس نیز حجم مبنا یک منظور شده است .

16) منظور از "ح" که گاهی در پایان اسم یک شرکت یا نماد آن آورده می‌شود چیست؟

ح نمایانگر حق‌تقدم سهام مورد نظر است که به انتهای نماد شرکت اضافه می‌شود و همچنین در ابتدای نام شرکت نیز خواهد آمد .

17) منظوراز بهترین عرضه یا بهترین تقاضا چیست؟

بهترین عرضه: منظور پایین‌ترین قیمتی است که برای فروش يکسهم در سیستم معاملات وارد شده است .

بهترین تقاضا: منظور بالاترین قیمتی است که برای خرید سهامدر سیستم معاملات وارد شده است .

18) چنانچه یکی از شرکتهای بورسی آگهی پذیره‌نویسی سهام از حق‌تقدم‌های استفاده نشده را منتشر کند، برای پذیره‌نویسی آیا علاوه بر قیمت اسمی سهام (100 تومان) باید مبلغ دیگری به ازای هر سهم به حساب شرکت واریز کرد؟ این مبلغ چگونه تعیین می‌شود؟

حق‌تقدم اوراقی است که در اختیار سهامداران قبلی شرکت قرار می‌گیرد و این سهامداران می‌توانند از آن استفاده کنند و در افزایش سرمایه شرکتکنند و یا اینکه آنها را در بازار بفروشند. در صورت شرکت نکردن در افزایش سرمایه(واریز نکردن مبلغ 1000 ریال به ازای هر سهم) و نیز نفروختن آنها در بازار در این مهلت، دوباره آگهی عرضه عمومی ارائه می‌شود و در یک فرصت مشخص این اجازه را می‌دهند تا حق‌تقدم‌های باقیمانده برای تکمیل افزایش سرمایه شرکت در بازار به هر نرخی که عرضه و تقاضا تعیین کند بفروشند. این مبلغ به حساب دارندگان حق‌تقدم که از آن استفاده نکرده‌اند واریز می‌شود. شخصی که اوراق حق‌تقدم را به دست آورد باید با واریز مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت در افزایش سرمایه شرکت نماید .

19) حق‌تقدم به چه كساني تعلق مي‌گيرد؟ شرايط خريد آن چیست؟

به کسانی که سهام شرکت را در تاریخ مجمع فوق‌العاده دراختیار داشته باشند حق‌تقدم تعلق می‌گیرد. این افراد می‌توانند حق‌تقدم خود را در بورس به سایر سرمایه‌گذاران واگذار نمایند .

برای خرید حق‌تقدم در بازار نیاز به شرایط خاصی نیست. تنها باید بتوانید در مهلت مقرر شده یا دوباره آن را بفروشید یا اینکه با پرداخت مبلغ اسمی سهام (واریز مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت) در افزایش سرمایه شرکت کنید .

20) منظور از سهام ترجیحی چیست؟

سهام ترجیهی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به کارکنان خود شرکت واگذار شده است .

21) چگونه از میزان دارایی سهام خود درشرکتهای بورس مطلع شویم؟

با مراجعه به شرکت سپرده گذاری مرکزی و ارائه اسناد و مدارک خود، یک کد و رمز عبور دریافت می کنید که از طریق آن می توانید در هر زمانی با ورود به اینترنت و سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اطلاعات سهام خود را دریافت نمایید .

همچنین می توانید به کارگزاری که سهام را برای شما خریده (و حساب شما نزد وی بوده) مراجعه نمایید و یا تماس بگیرید تا اطلاعات حساب شما را دراختیار تان قرار دهد .

22) برای استفاده از سامانه معاملات برخط به نرم افزار خاصی نیاز است؟

سامانه معاملات برخط کارگزاری آریا بورس نرم افزاری تحت وب است و نیازی به نصب نرم افزاری بر روی سیستم کامپیوتر مشتری نیست. بنابراین فقط با اجرای نرم افزار مرورگر سیستم عامل خود می توانید از این سرویس استفاده کنید.

23) وقتی می خواهم با نام کاربری و کلمه عبور خود وارد بخش خرید و فروش آنلاین شوم با پیغام خطای نام کاربری شما مسدود است مواجه می شوم. علت چیست؟

چنانچه تا سه بار نام کاربری و کلمه عبور خود را به اشتباه وارد نمایید با توجه به مسائل امنیتی کاربری شما مسدود می شود و با تماس مرکز کارگزاری با بخش آنلاین کارگزاری آریا بورس (88541553) امکان استفاده مجدد سیستم را خواهید داشت .

24) با اینکه فیش واریزی خود را در سیستم ثبت نمودم و در حساب اینترنتی من سند واریزی ثبت شده و مانده حسابم افزوده شده است اما در حساب آنلاین همچنان مانده حسابم افزایش نیافته است. دلیل این مغایرت چیست؟

معاملات آنلاین مانده حساب های کاربر در ابتدای وقت معاملات بروز می شود و پس از آن در طول ساعات معاملاتی این مانده حساب ها با عملیات خرید و فروش تغییر می کنند. بنابراین چنانچه تمایل به استفاده از مبلغ واریزی در معاملات آنلاین را دارید یک روز قبل نسبت به واریز مبلغ و ثبت فیش واریزی اقدام نمایید .

25) هنگام ارسال سفارش فروش با پیغام مانده سهم کافی نیست مواجه می‌شوم در حالی که این تعداد سهام را دارا می‌باشم .

سه احتمال وجود دارد :

• · تعداد سهام را صحیح وارد نمی‌کنید .
• · همان سهم را طی سفارش مجزای دیگر (چه خودتان و به صورت آنلاین و یا کارگزار بر اساس سفارش حضوری و یا اینترنتی شما) وارد سامانه معاملات شده است .
• · کارگزار ناظر شما در این سهم کارگزار سرویس دهنده معاملات آنلاین نیست .

26) درصورت بروز مشکل در استفاده از نرم افزار چگونه مشکل را رفع نمایم؟

شما می توانید با تماس با واحد پاسخگویی به مشتریان شرکت کارگزاری آریا بورس به شماره 5- 88053241 مشکل را با کارشناس بخش آنلاین کارگزاری آریا بورس در میان بگذارید .

27) در چه بازارهای نمی توان به صورت آنلاین معامله نمود؟

بر اساس ماده 10 "دستورالعمل اجرايي معاملات برخط اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ايران"، سازمان میتواند محدودیتهایی بر معاملات آنلاین قرار دهد. در این راستا امکان معامله در برخی از بازار ها برای کاربران آنلاین ممنوع شده است. البته باید عنوان کرد که محدودیت های کنونی برای مشتریان حقیقی بسیار ناچیز و در حد قابل قبولی می باشد. در ادامه کلیه امکانات و محدودیت های معامله آنلاین ذکر گردیده است :

o بازار سوم و چهارم فرابورس

o همه انواع معاملات عمده و بلوک

o سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار پایه فرابورس

28) محدودیتهای معاملات آنلاین چیست؟

بر اساس ماده 10 "دستورالعمل اجرايي معاملات برخط اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ايران"، سازمان می تواند محدودیت هایی بر معاملات آنلاین قرار دهد. در حال حاضر این محدودیتها طی بخش نامههایی به کارگزاران اعلام گردیده که شامل موارد زیر است :

• · محدودیت درنوع سفارشات:

سفارشات مجاز برای مشتریان بر خط، از لحاظ قیمتی سفارش Limit ، از لحاظ زمانی بدون محدودیت (شامل Day ، Date و (Open می‌باشد .

سفارش محدود یعنی در حجم معین و در قیمت مشخص یا بهتر از آن .

• · محدودیت درحجم سفارش :

در حال حاضر محدودیتی جهت حجم سفارش علاوه بر محدودیت های عادی هسته معاملات وجود ندارد .

در سیستم معاملات دامنه مجاز حجم با عنوان آستانه حجم تعیینشده که برای همه یکسان است .

• · محدودیت در زمان معاملات :

الف- ساعت ورود سفارش از ابتدای زمان مجاز ورود سفارشات در سامانه معاملاتی لغایت ساعت 12:30 می‌باشد .

ب- سفارشات با اعتبار روزانه (DAY) مشتریان برخط باید بلافاصله پس از اتمام ساعت معاملات (ساعت 12:30)توسط سیستم نرم افزاری برخط، حذف گردد .

• · محدودیت درعرضه‌های خاص :

الف – مشتریان معاملات بر خط در زمان حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش با رعایت محدودیت‌های قیمتی سفارش را دارند .

عرضه های خاص شامل عرضه اولیه و گشایش نماد می باشد که با مکانیزم حراج انجام می شود .

مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند .

ب – بورس یا فرابورس باید سهمیه مجزایی را برای هر مشتری معاملات بر خط در کلیه عرضه‌های اولیه تعیین نمایند. مشتریان معاملات بر خط می‌توانند با رعایت محدودیت حجم معامله مشتری برخط به میزان سهمیه تعیینشده، در عرضه‌های اولیه اقدام به خرید نمایند .

همه کاربران آنلاین می توانند در رقابت برای خرید سهم عرضه اولیه شرکت کنند. بر این اساس پیش از شروع رقابت، سقف قابل رقابت برای هر مشتری به اطلاع مدیر معاملات آنلاین رسانده می‌شود و مدیر معاملات آنلاین این سهمیه را در نرم افزار آنلاین اعمال می نماید و پس از شروع رقابت، کاربران می توانند تا سقف تعیین شده سفارش خرید سهم عرضه اولیه وارد سیستم نمایند .

ج – مشتریان برخط حق رقابت و انجام معامله عمده را ندارند .

• · محدودیت ‌های قیمتی سفارش :

الف – درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با دامنه مظنه بازار صرفاً در خصوص ورود سفارش در زمان حراج بازگشایی و عرضه اولیه به شرح زیر اعمال می‌گردد :

1- قیمت سفارش خرید مشتری معاملات برخط نمی‌تواند بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار باشد .

2- قیمت سفارش فروش مشتری معاملات برخط نمی‌تواند کمتر از بهترین مظنه فروش بازار باشد .

3- درصورتی ‌که سفارش خرید یا فروشی در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نمی شود .

همانگونه که در مورد 4 گفته شد مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند .

ب – درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با آخرین قیمت معامله :

1- درصورتی که ارزش سفارش وارده کوچکتر یا مساوی یک میلیون ریال باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر دو درصد می‌تواند باشد. این محدودیت بین ساعت 09:00 الی 12:30 اعمال می‌گردد .

2- درصورتی‌که معامله‌ای در روز جاری انجام نشده باشد، مبنای قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی روز قبل است .

معرفی مهمترین اصطلاحات بورسی در بازار سرمایه

اگر به تازگی به بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار ورود کرده و یا قصد ورود به آنرا دارید، در ابتدای مسیر با اصطلاحات زیادی مواجه خواهید شد که دانستن معنای آن ها در بعضی موارد ضروری و در بعضی موارد درک بهتری از وضعیت و تحلیل بازار سرمایه به شما می دهد. بنابراین در این مقاله قصد داریم تا با تعدادی از این اصطلاحات بورسی به صورت خلاصه آشنا شویم.

پیش گشایش در تابلو خوانی

یکی از اصطلاحات بورسی که احتمالا با آن به دفعات زیادی رو به رو می شوید، مرحله پیش گشایش است. ساعت کاری بورس در ایران از ساعت 9 الی 12:30 می باشد اما در مرحله پیش گشایش که از ساعت 8:45 تا 9 است، مردم می توانند سفارشات خود را روی تابلو ثبت کنند بدون آنکه معامله ای صورت بگیرد و پس از شروع ساعت کاری، سفارش هایی که در پیش گشایش از نظر قیمتی با هم برابر هستند، به عنوان اولین معامله روی تابلو و نمودار قیمت ثبت می شوند. برای جزئیات بیشتر می توانید این مقاله را نیز مطالعه نمایید.

مرحله گشایش در بورس

این مرحله بلافاصله بعد از مرحله پیش گشایش است و در آن سفارشات موجود در سامانه معاملات در دامنه نوسانات روزانه انجام می‌شود.

حراج پیوسته در تابلو خوانی

این مرحله پس از گشایش است که در آن به محض تطبیق قیمت سفارش خرید و فروش، معامله انجام می‌شود.

حراج ناپیوسته در تابلو خوانی

در حراج ناپیوسته، پس از ورود سفارش به سامانه معاملات، معامله بر اساس قیمت نظری گشایش (top) انجام می‌شود.

قیمت نظری گشایش در تابلو خوانی

قیمتی است که در مرحله گشایش، بر اساس بهترین سفارش خرید و فروش ثبت شده در سامانه معاملاتی انجام می‌شود.

شاخص کل در بورس

یکی از اصطلاحات بورسی که هر روز با آن رو به رو خواهید شد، شاخص کل بورس می باشد. شاخص کل بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد یا افت این بازار است. تغییرات شاخص نشان دهنده این است که میانگین بازدهی سهامداران چقدر تغییر کرده است و معیاری برای مقایسه لحظه حال با گذشته است. در این شاخص، هر چقدر ارزش معاملات در یک نماد بیشتر باشد، آن نماد تاثیر بیشتری روی این شاخص دارد.

شاخص هم وزن در بورس

در شاخص هم وزن شرکت‌های کوچک و بزرگ پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص سهیم هستند. به این معنی که برخلاف شاخص کل، در شاخص هم وزن ارزش معاملات بیشتر در یک نماد، روی اثرگذار بودن آن نماد در محاسبه ی شاخص دخیل نمی باشد.

شاخص آزاد شناور در تابلو خوانی

یکی دیگر از اصطلاحات بورسی، شاخص آزاد شناور در تابلو خوانی است که در این شاخص، هر سهم به میزان سهام شناوری که دارد، روی این شاخص اثر می‌گذارد.

دامنه نوسان روزانه قیمت

دامنه نوسان، بازه قیمتی مجاز اوراق بهادار قابل معامله در بورس است که نسبت به قیمت پایانی روز قبل تعیین می‌شود و ورود سفارش‌ها در هر روز صرفا در دامنه نوسان قیمت مجاز است.

برای توضیح بیشتر به این مثال توجه کنید. فرض کنید میانگین حجمی معاملات نماد x در روز یکشنبه، برابر 740 تومان است. این بدان معناست که قیمت پایانی آن سهم در روز یکشنبه برابر 740 تومان است. دامنه نوسان در بورس ایران برای اکثریت نمادها برابر 5 درصد می باشد. این بدان معناست که دامنه نوسان قیمتی مجاز نماد x در روز معاملاتی بعد، بین 0.95 تا 1.05 برابر قیمت پایانی یکشنبه می باشد. در مثال زده شده، این اعداد برابر با 703 و 777 می شود. یعنی معامله گران، چه در سمت فروش و چه در سمت خرید تنها مجاز به ثبت سفارش در این محدوده ی قیمتی هستند.

دامنه ی نوسان از جهاتی خوب و از جهاتی بد می باشد. به عنوان مثال وجود دامنه نوسان از رفتارهای هیجانی معامله گران تا حدی جلوگیری می کند. به عنوان مثال قیمت یک دارایی با وجود دامنه نوسان دیگر نمی تواند به طور ناگهانی درصد بالایی نزول و یا صعود را تجربه کند. اما از طرف دیگر، دامنه نوسان باعث به وجود آمدن صف خرید و فروش می شود.

به عنوان نمونه در مثال اخیر فرض کنید که عده زیادی از معامله گران سفارش فروش سهام خود را در پایین ترین قیمت مجاز یعنی 703 تومان قرار می دهند اما هیچ خریداری حاضر به خرید سهام آنها در این قیمت نمی باشد و همینطور بر تعداد سفارش هایی که در قیمت کمینه قرار داده می شوند، اضافه می شود. به این حالت اصطلاحا صف فروش می گویند. برعکس آن نیز ممکن است رخ بدهد که باعث شکل گیری صف خرید می شود.

در چنین شرایطی سهامداران دیگر نمی توانند سهام خود را نقد کنند یا سهام مورد نظر خود را خریداری کنند و نقدشوندگی پایین می آید. در حالی که با حذف دامنه نوسان، احتمال زیاد خریدارانی در قیمت های پایین تر از قیمت صفوف فروش یا فروشندگانی در قیمت هایی بالاتر از قیمت صفوف خرید وجود داشته باشند و معاملات به شکلی روان انجام می شود.

توقف نماد در تابلو خوانی

جلوگیری از انجام معامله یک نماد معاملاتی در بورس، برای مدتی محدود است.

تعلیق نماد در تابلو خوانی

تعلیق نماد، جلوگیری از انجام معامله یک نماد، تا رفع دلایل تعلیق است.

حجم سفارش و حجم معاملات در بورس

تعداد اوراق بهاداری است که در قالب یک سفارش، وارد سامانه معاملاتی می‌شود. به عنوان مثال وقتی شما سفارش خرید 2000 عدد از سهام شرکت x را در تابلوی معاملاتی ثبت می کنید، حجم سفارش شما برابر 2000 می باشد.

اکنون فرض کنید در یک روز معاملاتی، تعداد پنج میلیون از نماد معاملاتی x بین خریداران و فروشندگان معامله شده باشد. در این حالت گفته می شود که حجم معاملات آن نماد در آن روز کاری برابر با پنج میلیون می باشد.

این حجم توسط معامله گران حقیقی و حقوقی معامله شده است. به عنوان مثال در تصوی نمونه ی فوق، در سمت خریداران، 56 درصد حجم خرید، توسط افراد حقیقی و مابقی توسط افراد حقوقی انجام شده و در سمت فروش، 93.5 درصد فروشنده ها را حقیقی ها و 6.5 درصد باقی را حقوقی ها تشکیل داده اند. از این اطلاعات در برخی موارد می توان در تابلوخوانی نماد استفاده نمود.

حجم مبنا

اکنون که با حجم معاملات آشنا شده اید، می توانیم حجم مبنا را نیز توضیح دهیم. حجم مبنا به حداقل حجمی گفته می شود که باید در یک روز معاملاتی در یک نماد انجام شود تا قیمت پایانی نماد بر اساس میانگین حجمی آن روز معاملاتی تعین شود. این مفهوم را با ذکر یک مثال توضیح می دهیم. فرض کنید قیمت پایانی یک نماد بر اساس میانگین حجمی 2.5+ درصد تغییر کرده است. هم چنین حجم مبنای آن نماد برابر یک میلیون می باشد. اکنون اگر حجم معاملات نماد در آن روز از یک میلیون بیشتر باشد، قیمت پایانی آن به اندازه ی دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟ همان 2.5 درصد تغییر می کند.

اما فرض کنید که بنا به هر دلیلی حجم معاملاتی آن نماد در آن روز به خصوص به عنوان مثال 200 هزار باشد که یعنی یک پنجم حجم مبنا. در این حالت قیمت پایانی آن نماد به اندازه ی یک پنجم 2.5 درصد یعنی 0.5 درصد تغییر می کند. به همین ترتیب اگر حجم معاملاتی مثلا برابر 500 هزار باشد، قیمت پایانی به اندازه 1.25 درصد دستخوش تغییر می شود.

قیمت تعدیل شده

یکی دیگر از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی، قیمت تعدیل شده است. پس از افزایش سرمایه و یا تقسیم سود نقدی توسط یک شرکت، قیمت آن سهم با اعمال این تغییرات در آن، قیمت تعدیل شده آن سهم نامیده می شود.

معاملات عمده

معاملاتی است که تعداد سهام معامله شده در آن 1% تعداد سهام برای شرکت‌هایی که تعداد سهام آنها بیشتر از 3 میلیارد سهم باشد و 5% تعداد سهام برای شرکت‌هایی که تعداد سهام آن‌ها کمتر یا مساوی 3 میلیارد سهم است. یعنی برای یک شرکت با 100 میلیون عدد سهم، خرید یا فروش 5 میلیون سهم و برای یک شرکت با 10 میلیارد عدد سهم، خرید یا فروش 100 میلیون سهم در یک معامله، معامله عمده است.

معاملات بلوکی

از دیگر اصطلاحات بورسی، معاملات بلوکی است که در این معاملات، حجم سهام آن سفارش بیش از سقف مجاز در سفارشات عادی و کمتر از تعداد سهام معاملات عمده است و با هماهنگی ناظر این معاملات انجام می‌شود.

سهام شناور

تعداد سهامی است که دست عموم است و هر لحظه در بازار عرضه می‌شوند و با اقصاد مدیریتی و راهبردی خریداری نشده است.

وضعیت نمادها:

در این وضعیت معاملات در سهم به صورت عادی انجام می‌شود.

این وضعیت مربوط به زمانی است که نماد مدتی بسته بوده ولی در حال بازگشایی است و قبل از بازگشایی، نماد در حالت مجاز-محفوظ قرار می‌گیرد. در این حالت ارسال سفارش در نماد قابل انجام است ولی هیچ معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. به محض مجاز شدن این نماد، سفارشاتی که در نماد مورد نظر ثبت شده است، قابل معامله خواهد شد.

در این وضعیت نماد غیر قابل معامله است و به دلایلی مانند افشای اطلاعات یا تغییر بیشتر از 50 درصد و . بسته شده است.

در این وضعیت سهم قابل معامله نیست. (نماد طی همان روز معاملاتی بازگشایی می‌شود.)

در این وضعیت سهم قابل معامله نیست و هیچ معامله و دستوری در روز جاری بر روی سهم صورت نمی‌پذیرد. (بازگشایی نماد معاملاتی در همان روز انجام نخواهد شد.)

جمع بندی

در این مقاله با تعدادی از اصطلاحات بورسی آشنا شدیم که برای ورود به بازار سرمایه ی ایران دانستن آنها خالی از لطف نمی باشد. البته در طول فعالیت در بازار سرمایه احتمالا با مفهوم این اصطلاحات به طور عمیق تر آشنا خواهید.

جزئیات تغییر دامنه نوسان در بورس و فرابورس

جزئیات تغییر دامنه نوسان و حجم مبنای معاملات سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس از روز شنبه(۲۵ اردیبهشت) اعلام شد.

به گزارش سرویس بورس مشرق، هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در جلسه یکشنبه گذشته خود با توجه به مصوبه شورای عالی بورس مبنی بر افزایش تدریجی و پیرو مطالعات صورت گرفته، در خصوص متقارن‌سازی دامنه در همین مقطع و سپس افزایش تدریجی دامنه به صورت متقارن تصمیم گرفت.

از این رو دامنه نوسان به جای مثبت ۶ و منفی ۳ درصد به مثبت و منفی ۵ تغییر یافت و اعلام کرد در آینده با رصد شرایط بازار نسبت به افزایش دامنه اقدام خواهد شد.

همچنین در خصوص دامنه نوسان و حجم مبنا در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران مقرر شد از روز شنبه آینده(۲۵ اردیبهشت) حداقل ارزش مبنا در حجم مبنا برای تمامی نمادهای معاملاتی سهام بورس اوراق بهادار تهران، بازار اول و دوم فرابورس ایران به ۱۵ میلیارد ریال و همچنین این مقدار در خصوص بازار پایه تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب ۱۰ میلیارد، ۵ میلیارد و ۲.۵ میلیارد تغییر یابد.

در این زمینه جزئیات تغییر دامنه نوسان و حجم مبنا در بازارهای مختلف بورس اوراق بهادار و همچنین فرابورس ایران بدین شرح است:

* بورس اوراق بهادار:

- دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی بازارهای بورس اوراق بهادار تهران مثبت و منفی ۵ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا نیز ۱۵ میلیارد ریال خواهد بود.

* فرابورس ایران:

- دامنه نوسان در بازارهای اول و دوم فرابورس مثبت و منفی ۵ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا ۱۵ میلیارد ریال خواهد بود.

- دامنه نوسان در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه فرابورس به ترتیب مثبت و منفی ۳، ۲ و ۱ درصد و حداقل ارزش حجم مبنا در این بازراها نیز به ترتیب ۱۰، ۵ و ۲.۵ میلیارد ریال خواهد بود.

شایان ذکر است دامنه نوسان در کلیه نمادهای معاملاتی مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس و فرابورس نیز مثبت و منفی ۱۰ درصد خواهد بود.

پرسش‌های متداول پذیرش در بازار پایه

از جمله این مزایا می‌توان به ارزیابی بهتر عملکرد مدیریت شرکت، دستیابی به معیاریطبق بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات اوراق بهادار ثبت‌شده در سازمان فقط در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس دارای مجوز امكان‌پذیر است، بنابراین ورود به بازار پایه برای شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس (در صورت عدم پذیرش در بورس/فرابورس) الزامی بوده و هرگونه معامله بدون رعایت ترتیبات فوق فاقد اعتبار است. به علاوه در بازار پایه سطح افشا کمتر بوده، دامنه نوسان در تابلو «الف» 5 درصد، در تابلو«ب» 10 درصد و در تابلو «ج» دامنه نوسان وجود ندارد، ضمن اینکه شرکت‌ها در تابلو «ب» و «ج» فاقد معافیت مالیاتی بوده و معاملات در تابلو «ج» به صورت پیوسته انجام نمی‌شود.

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه زیر هستند:

• شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آن‌ها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آن‌ها بیش از 100 میلیارد ریال باشد
• شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آن‌ها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آن‌ها بیش از 50 میلیارد ریال باشد

تابلوی الف: تابلوی تشکل‌های خودانتظام و نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان از قبیل بورس‌ها و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بوده که تصمیم‌گیری در خصوص پذیرش این شرکت‌ها در تابلوی مذکور بر عهده هیات پذیرش است.

تابلوی ب: در این تابلو، شرکت‌ها باید همزمان دارای شرایط زیر باشند:

1. در سال شمسی منتهی به دوره رسیدگی از ضریب نقدشوندگی بالای 10 درصد برخوردار باشند.
2. در دوره مالی مورد رسیدگی، مفاد دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان را به تشخیص کمیته درج رعایت کرده باشند.
3. سایر شرایط به تشخیص کمیته که حسب مورد در خصوص هر شرکت تعیین و اعلام می‌شود.

تابلوی ج: شرکت‌هایی که فاقد شرایط مندرج در تابلوی «الف» و «ب» هستند.

ضریب نقد شوندگی: عبارت است حاصل تقسیم تعداد روزهایی از دوره مالی ناشر که طی آن معاملات سهم در بازار عادی بیش از 0001/0 تعداد سهام ناشر است بر تعداد روزهایی در آن دوره که نماد معاملاتی مربوطه قابل معامله بوده است.

تصمیم‌گیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.

این شرکت‌ها در تابلوی «ب» درج شده مشروط دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟ به اینکه ظرف یکسال از تاریخ تصویب دستورالعمل جدید بازار پایه(28/02/95) شرایط درج در تابلوی«ب» را کسب کند.

در صورتی که سهام شرکت بی‌نام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.

در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیات‌مدیره فرابورس، امکان نقل‌و‌انتقال آن‌ها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.

در صورت ثبت شرکت‌های تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکت‌ها می‌توانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.

در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.

بله! حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

شرکت‌های درج شده در تابلوی «ب» و «ج» مشمول معافیت مالیات عملکرد ذکر شده در بازار اول/دوم نبوده ولی مالیات نقل‌و‌انتقال سهام در این بازار نیز معادل 0.5 درصد ارزش معامله است.

مدارک لازم جهت درج شرکت در بازار پایه در سایت فرابورس ایران، قسمت فرم‌ها، بخش پذیرش، قسمت بازار پایه و تحت عنوان فرم درخواست درج در بازار پایه قابل مشاهده است.

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود. پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.

موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعمل‌ها قابل مشاهده است.

خیر- شرکت‌های درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.

انتقال شرکت‌ها از بازار پایه به بازار اول/دوم فرابورس، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.

تغییر دامنه نوسان نمادها در بورس به مثبت6 و منفی 3 درصد

به گفته رئیس سازمان بورس، تغییر دامنه نوسان به مثبت ۶ و منفی ۳ درصد، بازنگری دستورالعمل گره معاملاتی، از مهم ترین تصمیمات امروز هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار است.

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار امروز مصوب کرد تا دامنه نوسان قیمت ها از ابتدای اردیبهشت ماه به مثبت ۶ و منفی سه افزایش یابد.

وی تصریح کرد: پیش‌تر و بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، دامنه نوسان قیمت در بورس به چه معناست؟ به هیات مدیره سازمان بورس اجازه داده شد تا دامنه نوسان به صورت تدریجی افزایش یابد. از آنجا که این موضوع بعد از سه روز کاری قابل اعمال است، از ابتدای اردیبهشت دامنه نوسان جدید اعمال می شود و تا پایان اردیبهشت برقرار است. سپس سازمان بورس نسبت به افزایش تدریجی و مجدد تصمیم گیری می‌کند.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به بازنگری دستورالعمل گره معاملاتی، ابراز داشت: مقرر شد بازنگری به نحوی باشد که امکان نقدشوندگی افزایش یابد. در تغییراتی که صورت گرفت مجموع حجم معاملات در ۵ روز از ۵ درصد به ۲۰۰ درصد افزایش یافت. البته دامنه نوسان در گره معاملاتی همان دو برابر باقی ماند، اما حجم مبنا در روز گره معادل یک سهم در نظر گرفته می‌شود. همچنین هیات مدیره سازمان بورس تصویب کرد که برای فروش اوراق تبعی استفاده از رتبه بندی مجاز باشد.

دهقان دهنوی در پایان خاطرنشان کرد: سازمان بورس برنامه‌های خود را برای تقویت تقاضا پیگیری کرده و ادامه می‌دهد.