بورس و بازارهای مالی

انواع بازارهای مالی

ممکن است تصور کنید که بازار مالی نیز همانند بازارهای خرید‌و‌فروش کالا نیازمند حضور فیزیکی افراد جهت معامله است؛ اما بازارهای مالی تعریف جداگانه‌ای دارند. در این بازارها افراد دارایی‌های مالی خود را مبادله می‌کنند. این دارایی‌ها شامل طلا، وجه نقد، اوراق بهادار و اوراق قرضه و‌غیره می‌شود.

این نوع از تبادلات موجب شکل‌گیری ارتباط بین افراد فقیر و سرمایه‌دار خواهدشد. به بیان دیگر بازارهای مالی موجب انتقال سرمایه‌های راکد به بخش‌های صنعتی و تولیدی می‌شوند که به آن احتیاج دارند. این بازارها تنها به بورس اوراق بهادار محدود نیستند و انواع مختلفی دارند. بنابراین در این نوشته با انواع بازارهای مالی آشنا می‌شوید.

انواع بازارهای مالی

تقسیم‌بندی انواع بازارهای مالی بر‌اساس عوامل خاصی انجام می‌شود. بین انواع مختلف آن، مواردی همچون بازار بدهی، بازار سهام، بازار پول، بازار سرمایه و‌ غیره از اصلی‌ترین انواع بازار سرمایه‌گذاری هستند. به‌همین جهت در ادامه هر یک را بیشتر بررسی می‌کنیم.

بازار پول

بازار پول در ابتدا با هدف کاهش نقدینگی اضافی در دست اشخاص به‌وجود آمد. این کاهش نقدینگی توسط بانک‌ها و با هدف کاهش هجوم افراد به بازار کالا ایجاد شد. تا زمانی که افراد بابت نقدینگی موجود در حساب خود سود دریافت می‌کردند و منابع مالی آن‌ها امکان اعطای تسهیلات به بخش‌های تولیدی را فراهم می‌کرد؛ این بازار موجب کاهش تورم در بازار کالا و خدمات شده‌بود. با شروع بحران اقتصادی مردم نقدینگی خود را از بانک‌ها خارج کردند و بازار پول دچار ضعف شد.

هرگونه ابزار یا دارایی بورس و بازارهای مالی که قابلیت نقدینگی بالایی را داشته‌باشد و جایگزین پول بشود؛ در این بازار قابل داد‌و‌ستد است. البته سررسید این منابع باید بورس و بازارهای مالی کم‌تر از یک سال باشد. این منابع شامل اوراق بهادار با سررسید سه ماه تا یک سال، انواع حواله و سپرده است. نکته مهم در رابطه با نرخ بهره در بازار پول این است که هر اندازه مدت نگهداری از آن بیشتر شود؛ نرخ بهره نیز افزایش پیدا می‌کند.

بازار سرمایه

پس از ضعف بازار پول، بازار سرمایه جهت ایجاد تعادل و کنترل تورم به‌کار گرفته شد. به این ترتیب، افراد سرمایه مازاد خود را به‌جای نگهداری در سپرده‌های بانکی، در بازار بورس سرمایه‌گذاری کردند. در بازار سرمایه، اوراق بهاداری که سررسید آن‌ها بیش از یک سال است؛ داد‌و‌ستد می‌شوند. این بازار خود به دو بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.

در بازار اولیه سرمایه تشکیل می‌شود و یکی از انواع بازارهای مالی است که اوراق بهادار نخستین بار در آن مبادله می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را برای اوراق بهاداری که یک بار معامله شده‌اند؛ فراهم می‌کند که مجدداً خرید‌و‌فروش شوند. باید بدانید که بازار بورس نوعی بازار ثانویه است. قیمت اوراق بهاداری همچون سهام در بازار ثانویه، براساس عملکرد شرکت تعیین می‌شود و افزایش بهای آن از سیاست‌های مدیریتی شرکت تاثیر می‌گیرد.

جهت انجام معاملات بورس از بازار مذاکره و کارگزاری استفاده می‌شود. در بازار مذاکره خریدار و فروشنده به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند. در‌صورتی که تعداد طرفین معامله به شمار شخصی نرسد؛ افراد از یک کارگزار استفاده بورس و بازارهای مالی می‌کنند. این شخص در مقابل دریافت کمیسیون، خریدار یا فروشنده مناسب را پیدا می‌کند.

تفاوت بازار پول و بازار سرمایه

از مواردی که به آن اشاره شد؛ ابزارهای مالی متفاوت در بازار پول و بازار سرمایه و مدت زمان سرمایه‌گذاری در این دو نوع از بازارهای مالی بود. یک نکته مهم در رابطه با تفاوت بین این دو این است که در بازار پول، سرمایه‌گذار قادر است که هرزمان که مایل باشد؛ منابع مالی خود را از آن خارج کند. به‌طوری که این مسئله سیستم مالی کشور را دچار اختلال می‌کند اما در بازار سرمایه، منابع مالی بدون جایگزین از بازار حذف نخواهندشد.

به‌همین جهت، دولت نیز این امکان را خواهد‌داشت که نقدینگی را مهار کند. این نکته در بازارهای دیگر قابل‌اجرا نیست. شاید همین مسئله باعث می‌شود که دولت‌ها از این نوع بازار پشتیبانی کنند.

بازار بدهی

در این نوع از انواع بازارهای مالی، شرایط با دیگر بازارها بسیار متفاوت است. زیرا اوراق بدهی همانند اوراق قرضه دولتی داد‌و‌ستد می‌شود.

بازار سهام

در بازار سهام سرمایه‌گذاری شکل به‌خصوصی دارد. به‌طوری که این امر با استفاده از خرید‌و‌فروش سهام در این نوع از بازار انجام می‌شود. اما امروزه بسیاری از افراد در این بازار فعالیت دارند.

بازار جهانی

این مورد از انواع بازارهای مالی، گردش مالی فراوانی دارد و سرمایه‌گذاری در آن در ابعاد کلان انجام می‌شود. در این بازارها مواردی همچون طلا و نقره و فلزات گران‌بها، سهام شرکت‌های بزرگی همچون مایکروسافت، آمازون و‌غیره، ارز و محصولات پتروشیمی مبادله می‌شود.

نقش نرم‌افزارهای مدیریت مالی بر رصد انواع بازارهای مالی

در دنیای امروز نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین وسیله برای اشخاص تلفن همراه است. بنابراین با کمک انواع اپلیکیشن‌های تلفن همراه، امکان انجام امور روزمره وجود دارد. به‌همین جهت اپلیکیشن مدیریت مالی شخصی فانوس یک بستر مناسب جهت کنترل و رصد منابع مختلف در انواع بازارهای مالی است.

با کمک این برنامه، مشاهده ارزش به‌روز دارایی‌هایی همچون دلار، طلا، سهام و‌غیره امکان‌پذیر است. کلیه گزارش‌های مالی شخص را در خود ثبت خواهدکرد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله گفته‌شد که انواع بازارهای مالی با هدف جلب سرمایه مازاد افراد مختلف پدید آمده‌اند که جهت فعالیت در آن‌ها به حضور فیزیکی افراد نیازی نیست. از جمله بازارهای مهم مالی باید به بازار پول، بازار سرمایه، بازار سهام، بازار بدهی و بازار جهانی اشاره کرد که در رابطه با هر یک از آن‌ها توضیح داده‌شد.

بازار بورس که این روزها بحث سرمایه‌گذاری در آن بسیار داغ است؛ نوعی بازار سرمایه ثانویه به‌شمار می‌رود که در آن شرکت‌های مختلف سهام خود را به‌فروش می‌رسانند. به‌طوری که این داد‌و‌ستد به‌صورت مذاکره‌ای یا توسط کارگزار انجام خواهدشد. همچنین گفته‌شد که برخی نرم‌افزارها وجود دارند که امکان مدیریت مالی و حسابداری شخصی را برای افراد فراهم می‌کنند. این بسترها راه‌حل مناسبی جهت رصد انواع بازارهای مالی نیز هستند.

پیش بینی بورس فردا ۹ خردادماه | آیا می‌توان به بازار فردا خوش بین بود؟

شاخص کل بورس تهران امروز یکپارچه سرخپوش شد و بازار روز یکشنبه نسبت به روز شنبه بیشتر افت کرد، در پایان معاملات امروز ۱۹ هزار و ۳۰۰ واحد افت کرد و به عدد یک میلیون و ۵۳۴ هزار واحد رسید. بورس فردا چگونه خواهد بود؟ آیا شاخص به کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی برمی گردد؟

به گزارش نبض بورس، شاخص کل بورس تهران امروز یکپارچه سرخپوش شد و بازار روز یکشنبه نسبت به روز شنبه بیشتر افت کرد، در پایان معاملات امروز ۱۹ هزار و ۳۰۰ واحد افت کرد و به عدد یک میلیون و ۵۳۴ هزار واحد رسید. امروز قیمت سهام اغلب نماد‌های بازار افت کرد و گروه‌های بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، مخابرات، استخراج کانه‌های فلزی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی قرمزترین گروه‌ها در معاملات امروز بودند. اما در پایان معاملات امروز ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز کاری قبل ۳۷ درصد کاهش یافت و ۱۴۲ میلیارد تومان شد. ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته ۱۵ درصد رشد کرد و در رقم ۴۷۶ میلیارد تومان ایستاد.

ارزش و حجم معاملات نسبت به روز قبل کاسته شد و نشانه‌هایی از یک روند نزولی را در خود نشان داد، شاخص هم وزن نیز بیشتر از شاخص کل افت کرد، اما در دل این اخبار منفی شاهد چند رویداد خوب بودیم که کور سوی امید را زنده می‌کند.

یکی حذف عوارض صادراتی برای محصولات فولادی و دیگری افزایش میزان تولیدات ایران خودرو که هردو منجر به بهبود موقتی روند معاملات گروه‌های سهام این نماد‌ها شدند، بنابراین انتظار می‌رود در نیمه ابتدایی بازار روند منفی و در نیمه دوم روند بهبود یابد، احتمال مثبت شدن گروه خودرویی و فلزی در بازار فردا وجود دارد.

مسیر بورس چگونه تغییر می‌کند؟

با این شرایط به نظر می‌رسد محرک‌های بورس برای قرار گرفتن در مسیر صعودی چندان قدرتمند نیست و باید در انتظار تغییر در یکی از متغیرهای اساسی حاکم بر بازار بود. این تغییر می‌تواند در پی انتشار صورت‌های مالی مطلوب، انتشار خبرهای برجامی، کانال‌شکنی دلار و اخباری از این دست اتفاق بیفتد. تا پیش از آن انتظار می‌رود که معاملات بورس چه در مسیر صعودی و چه برعکس کم‌قدرت باشد.

ابراهیم سماوی، کارشناس بازار سرمایه به اقتصادآنلاین گفت: بازار بورس از بهمن ماه ۱۴۰۰ تا اوایل اردیبهشت ماه نزدیک به ۳۳ درصد رشد کرد. در اردیبهشت ماه دچار اصلاح زمانی شد.

این کارشناس بازار سرمایه در خصوص علت اصلاح اخیر بازار سرمایه گفت : در این خصوص می­توان به محقق کردن بازدهی بالای ۲۰ درصد توسط سهامداران اشاره کرد که منجر به فشار فروش در کوتاه‌مدت شده است. بنابراین نمی­توان انتظار داشت که بیش از ارزش ذاتی خود رشد کنند.

وی در ادامه گفت: برخی از کارشناسان بر این باورند بودند که حذف ارز ترجیحی به نفع بسیاری از شرکت­های زراعی و غذایی خواهد بود اما گزارش عملکرد تعدادی از این شرکت­ها، خلاف بورس و بازارهای مالی این را ثابت کرده اند.

سماوی با اشاره به از سر گیری برنامه قطعی برق گفت: برنامه قطعی برق قریب الوقوع است و این باعث کاهش تولید و در نهایت سود شرکت های تولیدی می شود. اما در کل شاخص کل در مقابل انتظارات تورمی و رشد نرخ ارز ریزش زیادی نداشته است.

این کارشناس در آخر گفت: با وجود انتظارات تورمی، میتوان به رشد متعادل کل بازار و چرخش نقدینگی بین صنایع مختلف در بلندمدت خوش بین باشیم.

پیشنهاد سازمان بورس برای تشکیل «شورای ثبات مالی»

معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: شکل‌گیری شورای ثبات مالی در کشور می‌تواند زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های بنیادی در بازار سرمایه شود.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه ایران، «محسن خدابخش» با بیان اینکه ایجاد شورای ثبات مالی در کشور می‌تواند کمک کننده به روند معاملات بازار سرمایه باشد، اعلام کرد: جای خالی شورای ثبات مالی در کشور باعث شد پیشنهاد تشکیل آن به کمیسیون اقتصادی دولت ارائه شود.

وی به ضرورت ایجاد شورای ثبات مالی و رصد بازارهای سرمایه‌گذاری تاکید کرد و گفت: در این زمان بازار پول، بازار سرمایه، بیمه و صندوق‌های بازنشستگی می‌توانند در کنار یکدیگر اقتصاد کشور را به ثبات برسانند.

نیاز سرمایه‌گذار پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد است نه حمایت

خدابخش با بیان اینکه سراسر دنیا با ریسک‌های زیادی در بورس و بازارهای مالی قوانین و مقررات مواجه است، افزود: پیش‌بینی پذیری تصمیمات موضوع بسیار مهم در مواجهه با ریسک‌های موجود در قوانین و مقررات است یعنی اگر اعلام شود فرمول یا نرخ انرژی تا ١٠ سال آینده همین است؛ به هیچ عنوان نباید رقم اعلامی و تصمیمات اتخاذ شده با تغییر همراه باشد.

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان بورس با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذار نیازمند پیش بینی‌پذیری است نه حمایت، گفت: سلب اعتماد به عنوان بالاترین دارایی در بازار سرمایه موجب می‌شود تا مردم گزینه‌های دیگری برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند و این امر فرار سرمایه‌ها از بازار را به دنبال دارد.

وی اضافه کرد: باید اقداماتی در راستای رشد و توسعه شرکت‌ها که ناشی از افزایش بهره‌وری و تولید و فروش است، صورت گیرد.

افزایش نرخ بهره بین بانکی ترمز رشد بازار سرمایه

نایب رئیس هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان بورس و بازارهای مالی اینکه بازار سرمایه کشور در برابر بازارهای سرمایه دنیا در فضا و اتمسفری از اقتصاد قرار دارد که نرخ بدون بهره آن ٢٠ درصد است، اظهار کرد: در چنین فضایی، اگر قرار به شکل‌گیری تولید و سرمایه‌گذاری باشد؛ نخستین سوالی که سرمایه‌گذار از خود می‌پرسد این است که با سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه یا ورود به عرصه تولید با وجود تمام مشکلات کسب و کار، به بیش از ۲۰ درصد سود در سرمایه‌گذاری و ۲۰ درصد سود در شکل‌گیری تولید، دست می‌یابد یا خیر؟

وی افزود: زمانی که نرخ سود بین بانکی در اردیبهشت ۹۹ به کمتر از ١٠ درصد رسید و بانک‌ها حاضر به پرداخت سود بیش از رقم تعیین شده نبودند؛ این امر موجب شد تا افرادی به سمت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه تمایل یابند.

معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس با تاکید بر اینکه بازار سرمایه در حال رقابت با نرخ ٢٠ درصدی بهره بانکی است، گفت: مجموع آیتم‌ها در تصمیم‌گیری‌ها برای کلیات اقتصاد اثرگذار است و باعث ایجاد تلاطم در معاملات بازار سرمایه خواهد شد.

اقدامات مهم دولت سیزدهم در راستای بهبود روند بازار و پیش‌بینی‌پذیری آن

خدابخش در پایان به اقدامات دولت سیزدهم در راستای حمایت از بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: دولت اقدامات مهمی در راستای بهبود روند بازار و پیش‌بینی‌پذیری آن انجام داد اما تغییر جدی در مسیر بازار ایجاد نشد. این تلاش‌های بی‌ثمر ناشی از بی اعتمادی‌هایی است که طی سال‌های گذشته شکل گرفته و هنوز از بازار رخت نبسته است.