محصولات معاملاتی

عدم شفافیت معاملات با خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا

خارج کردن محصولات پتروشیمی از بورس کالا در هفته‌های گذشته برای چندمین بار مطرح شد تا نگرانی‌ها در خصوص عرضه این محصولات بیشتر شود.

حوری قاسمی،‌گروه اقتصادی: هرچند که فروش محصولات پتروشیمی در بورس کالا خالی از اشکال نیست، ساز و کار مشخصی دارد. مشخص بودن قیمت پایه اعلام شده توسط عرضه‌کننده، شفافیت و قطعی‌بودن قیمت معامله‌شده، تضمین تعهدهای طرفین معامله در قبال پرداخت پول و تحویل به موقع کالا ازجمله این ویژگی هاست.

این در حالی است که با وجود کاستی‌های معاملات در بورس کالا، خارج‌کردن معاملات محصولات استراتژیک پتروشیمی از این بورس، شفافیت معاملات را کاهش می‌دهد و با اقتصاد مقاومتی در تضاد خواهد بود.

اغلب کارشناسان نیز عقیده دارند اگر معاملات محصولات پتروشیمی در بورس دارای ایراداتی است، باید در خود بورس حل شود نه آنکه دوباره به سیستم حواله‌ای با آن همه زد و بند و فساد بازگشت.

اسدلله قره‌خانی،‌سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز با بیان اینکه خروج معاملات محصولات پتروشیمی از بورس کالا درست نیست، افزود: عرضه محصولات در بورس کالا به نوعی ملزم‌کردن واحدهای بالادستی برای تامین محصولات معاملاتی مواد‌اولیه صنایع پایین‌دستی است.

وی با اشاره به اینکه خوراک گاز طبیعی صنایع بالادستی پتروشیمی، با قیمت مناسب و رقابتی تامین می‌شود،‌ گفت: زمانی که خوراک را با قیمت مناسب و با در نظر‌گرفتن سود معقول به واحدها می‌دهیم باید انتظار داشته باشیم تا تولیدات این واحدها نیز با قیمت درست در اختیار واحدهای تولیدکننده‌ای قرار گیرد که خوراک کارش از فرآورده‌های پتروشیمی تامین می‌شود.

قره‌خانی ادامه داد: اگر بنا باشد قیمت خوراک صنایع پایین‌دستی بالا باشد،‌ امکان رقابت و صادرات برای این واحدها از بین می‌رود و هزینه تمام‌شده تولیدات نیز افزایش پیدا می‌کند بنابراین لازم است قیمت پایه‌ برای فروش این محصولات وجود داشته باشد که بهترین سازوکار آن عرضه آنها در بورس کالاست.

وی گفت: در غیر این صورت واحدهای کوچک و متوسط نمی‌توانند صادرات داشته باشند که باعث کاهش قدرت این واحدها و به دنبال آن فراهم آوردن اسباب رکود در این صنایع خواهد شد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: ‌در واقع بورس کالا اجازه می‌دهد تا همانگونه که واحدهای بالادستی از مزیت دریافت گاز طبیعی با قیمت رقابتی به عنوان خوراک بهره‌مند هستند،‌ این مزیت برای پایین‌دست پتروشیمی نیز حفظ شود. در غیر این صورت، به دلیل قیمت بالاتر این محصولات در بازارهای جهانی،‌ میل به صادرات آنها توسط تولید‌کنندگان با هدف صادرات بیشتر می‌شود و واحدهای کشور بدون خوراک باقی می‌مانند.

به عقیده وی، مشکل دیگر خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا این است که واحدهای بزرگ و متوسط امکان معامله در خارج از بورس را نیز خواهند داشت اما واحدهای کوچک از بین خواهند رفت.

همچنین مشکل دیگری که به گفته قره‌خانی با خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا به‌وجود می‌آید،‌ نبود قیمت پایه مشخص برای معاملات این محصولات است که در نهایت به ایجاد بازار سیاه دامن خواهد زد.

در نهایت می‌توان گفت، خروج معاملات پتروشیمی از بورس زمینه بازگشت رانت‌های کلان و ضربه‌زدن به پایه‌های اقتصادی کشور در را مهیا می‌کند و با توجه به همه این تفاسیر، باید عنوان کرد تجربه سال‌های گذشته معاملات بورس و بررسی بهانه‌های مطرح شده درباره این بازار به اینجا ختم می‌شود که بورس کالای ایران به دلیل ایجاد شفافیت در معاملات محصولات پتروشیمی، منافع عده‌ای را که موافق شفافیت نیستند، به خطر انداخته است و آنها نیز بارها تلاش کرده‌اند تا با محصولات معاملاتی نفوذ و برخی ارتباطات، برگ بازار پتروشیمی را به سود منافع شخصی خودشان ورق بزنند.

با وجود همه این تلاش ها، عرضه محصولات پایه مانند محصولات پتروشیمی در بورس کالا، سبب شفافیت معاملات می‌شود و جلوی انحصار و رانت را گرفته است.

در ماه‌های اخیر، بخشی از فعالان بخش بالادستی صنعت پتروشیمی، خواستار خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا شده‌اند که این پیشنهاد از سوی فعالان بخش پایین‌دستی با انتقادات فراوانی همراه بوده است.

تغییر جهت بزرگ در معاملات محصولات پتروشیمی

با از دست رفتن مشتری‌های شرکت بازرگانی پتروشیمی در پی عرضه مستقل محصولات شرکت‌های زیر مجموعه هلدینگ خلیج‌فارس، این شرکت با انتشار اطلاعیه‌ای از یک تغییر جهت آشکار در بازار مبادلات داخلی و بین‌المللی محصولات پتروشیمی ایران خبر داد.

به گزارش همشهري، شركت بازرگاني پتروشيمي كه سال‌هاست مهم‌ترين عرضه‌كننده محصولات پتروشيمي ايران است در حال تغيير سياست‌هاي خود است.اين تغيير سياست‌ها در پي اختلاف‌هاي ميان شركت بازرگاني پتروشيمي و هلدينگ خليج‌فارس به وقوع پيوست و پيش‌بيني مي‌شود وقوع رخداد‌هاي اخير منجر به تغيير و تحولات جدي در حوزه معاملات محصولات پتروشيمي در بورس كالا و همچنين بازار پتروشيمي شود.

هلدينگ پتروشيمي خليج‌فارس با ارزشي معادل 8ميليارد دلار با هدف رقابت با شركت سابيك عربستان در ايران تاسيس شد.اين شركت كه 15شركت مهم پتروشيمي ايران را در دل خود دارد بزرگ‌ترين شركت بورس است و زنجيره توليد اين شركت استراتژيك‌ترين بخش در حوزه پتروشيمي ايران است.در سال‌هاي گذشته محصولات توليد شده توسط شركت هلدينگ خليج‌فارس توسط شركت بازرگاني پتروشيمي در بازار‌هاي داخلي و خارجي به فروش مي‌رسيدو متقاضيان براي خريد محصولات اين شركت مهم بايد به شركت بازرگاني پتروشيمي مراجعه مي‌كردند محصولات معاملاتی اما نحوه تعامل اين شركت با هلدينگ خليج‌فارس سال‌ها مورد اعتراض مديران شركت هلدينگ پتروشيمي خليج‌فارس بود.

بر اين اساس اخيرا شركت بازرگاني پتروشيمي با تاسيس يك شركت بازرگاني كه وظيفه فروش محصولات اين مجمع بزرگ توليدي در ايران را دارد به زيرمجموعه‌هاي خود دستور داده است تا دادوستد محصولات خود را بدون واسطه شركت بازرگاني پتروشيمي و به‌صورت مستقل انجام دهند اين موضوع سبب شده است تعداد مشتريان بزرگ شركت بازرگاني پتروشيمي به 4شركت كاهش يابد.

اين شركت‌ها خودشان حتي به‌صورت مستقيم ازطريق شركت بازرگاني متعلق به هلدينگ خليج‌فارس اقدام به صادرات محصولاتشان در بازار‌هاي جهاني مي‌كنند و ديگر محصولاتشان را براي صادرات به شركت بازرگاني پتروشيمي تحويل نمي‌دهند. اين موضوع منجر به كاهش شديد جايگاه شركت بازرگاني پتروشيمي در بازار محصولات پتروشيمي شده است.

• بازرگاني پتروشيمي نقاب عوض مي‌كند

شركت بازرگاني پتروشيمي در شرايطي كه مشتري‌هاي گذشته‌اش را ازدست‌رفته مي‌بيند با انتشار اطلاعيه‌اي كه در سايت رسمي‌اش منتشر شد، اعلام كرد: با هماهنگي‌هاي به عمل آمده با سازمان صنعت، معدن و تجارت، امكان خريد محصولات در بورس كالادر سايت بهين ياب براي خريداران از طريق شركت بازرگاني پتروشيمي فراهم شده است. مديريت داخلي شركت بازرگاني پتروشيمي در ادامه تأكيد كرده است:بر اين اساس متقاضيان درصورت تمايل به انجام فرايند خريد توسط اين شركت مي‌توانند مراتب را به اين مديريت اعلام كنند.

با اين اطلاعيه از قرار معلوم قرار است نقش شركت بازرگاني پتروشيمي از عرضه‌كننده به يك خريدار بزرگ محصولات پتروشيمي در بورس كالا تغيير كند.اما خريد محصولات پتروشيمي در بورس كالا قرار است با هدف اعتبار دادن به شركت‌هاي خرد و كوچك انجام شود اما مشخص نيست خريداران محصولات پتروشيمي در بورس كالا راضي باشند كه اختيار خريد محصولات پتروشيمي خود را به شركت بازرگاني پتروشيمي بسپارند.

براساس آخرين خبر‌هاي دريافتي شركت بازرگاني پتروشيمي با مراجعه به وزارت صنعت، معدن و تجارت كه در اطلاعيه اين شركت از آن به‌عنوان سازمان صنعت، معدن و تجارت يادشده درخواست كرده است مجوز خريد محصولات پتروشيمي را از بورس كالا براي فروش به مشتري‌هاي خرد و كوچك به‌صورت اعتباري را دريافت كند. شركت‌هايي كه مجوز سايت بهين ياب را دارند يا مي‌توانند خودشان به‌صورت مستقيم اقدام به خريد كنند يا اينكه اختيار خريد محصولات پتروشيمي را به شخص ديگري بدهند و خودشان به‌صورت مستقيم خريد نكنند.

بر اين اساس وزارت صنعت، معدن و تجارت نيز رضايت داده است اين شركت مانند ساير تعاوني‌هايي كه در سايت بهين ياب، كد معاملاتي دارند اقدام به خريد محصولات پتروشيمي و اختصاص به تعاوني‌ها و شركت‌هاي ديگر كند.به اين ترتيب بزرگ‌ترين تأمين‌كننده مواداوليه شركت‌هاي پايين دستي پتروشيمي با برخورداري از كد معاملاتي حالا در كنار ساير تعاوني‌ها اين بازار قرار گرفته است. در چنين شرايطي به‌نظر مي‌رسد بازار معاملات پتروشيمي در بورس كالا در روز‌هاي آينده دستخوش تحول شود. شايد اگر شركت بازرگاني پتروشيمي نمي‌تواند فروشنده خوبي باشد، بتواند خريدار خوبي باشد. البته اين موضوع بستگي به رضايت خريداران خرد و كوچك نيز دارد.

برگزاری دومین دوره آموزش آشنایی با نحوه معاملات محصولات پتروشیمی

دومین دوره آموزش آشنایی با نحوه معاملات محصولات پتروشیمی با هدف آشنایی فعالان بازار بورس کالا با خرید و فروش محصولات پتروشیمی، از 26 دی ماه سال جاری برگزار می شود.

به گزارش خبرنگار شانا، شرکت بورس کالای ایران از 26 دی ماه سال جاری، دومین دوره آموزش آشنایی با نحوه عرضه و خرید محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالای ایران را برگزار می کند.

دومین دوره آموزش آشنایی با نحوه عرضه و خرید محصولات پتروشیمی مانند دوره پیش، با حضور مسئولان شرکت بورس کالا و شرکت بازرگانی پتروشیمی برگزار می شود و همه فعالان بازار محصولات پتروشیمی می توانند برای آشنایی با نحوه داد و ستد در بورس کالا و طرح پرسش های مربوط، در این جلسات شرکت کنند.

دوره آموزشی فوق به ترتیب پنج شنبه ها (26 دی، 3 بهمن، 10 بهمن، 17 بهمن و 24 بهمن) از ساعت 9 تا 11 صبح در محل سالن آمفی تأتر ساختمان مرکزی شرکت محصولات معاملاتی ملی صنایع پتروشیمی واقع در خیابان شیخ بهایی نرسیده به میدان شیخ بهایی برگزار خواهد شد.

پیش از این دوره‌ آموزشی «آشنایی با خرید محصولات پتروشیمی از طریق بورس کالا» روز پنجشنبه، 21 آذر جاری در محل سالن آمفی تئاتر ساختمان مرکزی شرکت ملی صنایع پتروشیمی برگزار شد.

در این سمینار آموزشی انواع قراردادها در بورس کالای ایران، مراحل انجام معامله های بورس کالای ایران (شامل اخذ کد معاملاتی، تکمیل فرم سفارش خرید، شرایط پرداخت وجه پیش از انجام معامله، انجام معامله در بورس، تسویه نهایی، جرایم مشتری و جرایم فروشنده) و کارمزدهای معاملات در بورس کالای ایران بررسی و تجریه و تحلیل شد.

همچنین راهکارهای در نظر گرفته شده از سوی شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران و سازمان بورس برای جلوگیری از بروز برخی مشکلات احتمالی برای خریداران محصولات پتروشیمی بررسی شد.محصولات معاملاتی

بخش زیادی از معاملات، مختص محصولات پتروشیمی است/ ۵۶ میلیارد تومان حجم معاملات امسال بورس کالا

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از ورود محصولات جدید به بورس کالا خبرداد و گفت: در این حوزه قرارداد اختیار معامله ایجاد خواهد شد و قرار داد سلف موازی استاندارد نیز توسعه خواهد یافت تا هم به عرضه و تقاضا علامت مناسب بدهد.

علی صالح‌آبادی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در همایش قراردادهای سلف موازی استاندارد میل‌گرد که در مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علوم پزشکی ایران، رازی در حال برگزاری است، با اشاره به اینکه بورس کالای ایران از سال ۸۲ در کشور راه‌اندازی و فعالیت می‌کند، اظهار داشت: در ابتدا بورس‌های کالایی با کالاهای فیزیکی فعالیت خود را آغاز کردند که بورس فلزات و محصولات کشاورزی مهمترین آن‌ها بود.

وی با اشاره به اینکه محصولات معاملاتی در بورس علاوه بر محصولات فیزیکی، محصولات مالی مبتنی بر کالای فیزیکی هم معامله می‌شود، گفت: پیش از این نیز جهت‌گیری‌ها مبنی بر معامله محصولات مبتنی بر محصولات معاملاتی کالای فیزیکی هم بودیم.

صالح‌آبادی تاکید کرد: اکنون بسیاری از محصولات پتروشیمی وارد بورس شدند و اکنون درصد زیادی از معاملات مختص این محصولات است.

رئیس محصولات معاملاتی سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه سال ۸۷ اولین قرارداد اختیار معامله در بورس کالا راه‌اندازی شد، گفت: برای اولین بار بود که این قرارداد وارد ادبیات مالی ایران شد.

وی افزود: در سال‌های گذشته معاملات این قراردادها بسیار بود که با وجود نوسان نرخ ارز این بورس نیز با چالش مواجه شد و پس از آن با راهکارهای مختلفی مدیریت شد.

صالح آبادی گفت: پس از آن بحث معاملات سلف در بورس کالا وارد شد که طبق موازین شرعی معاملات سلف نمی‌تواند بازار ثانویه داشته باشد که با راه اندازی قرارداد سلف موازی استاندارد، این مشکل نیز حل خواهد شد.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه کالاهای مورد معامله در بورس کالا، تجاری هستند، تصریح کرد: طبیعتاً خریداران این محصولات در بورس کالا افزایش می‌یابد؛ همان طور که در قرارداد فیوچرز (آتی) فروشنده بابت عدم تحویل کالا جریمه می‌دهد، در این نوع معاملات (سلف موازی استاندارد) نیز چنین امری وجود دارد.

وی ادامه داد: با راه‌اندازی این ابزار قدم بزرگی در بحث ورود بورس کالا در بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا خواهیم داشت.

صالح آبادی یکی محصولات معاملاتی از دلایل عدم راه اندازی قرارداد آتی بر روی برخی کالاها را، عدم شفافیت آنان عنوان کرد و گفت: در این گونه قراردادها باید قیمت نقد شفاف و به روز باشد.

وی ادامه داد: برای عرضه برخی محصولات مخصوص نیز در بورس کالای ایران با وزارتخانه‌ها در حال تعامل هستیم که از جمله آنان شرکت صنایع پتروشیمی و وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

صالح آبادی گفت: با این دستگاه‌ها در حال رایزنی هستیم که محدودیت عرضه محصولات برداشته شده، همچنین در حوزه تقویت بخش محصولات کشاورزی در بورس کالا نیز قدم‌هایی برداشته شده که تقویت خواهد شد.

وی از ورود محصولات جدید به بورس کالا خبرداد و گفت: در این حوزه قرارداد اختیار معامله را ایجاد خواهیم کرد و قرار داد سلف موازی استاندارد را نیز توسعه خواهیم داد تا هم به عرضه و تقاضا سیگنال مناسب بدهد.

صالح آبادی با اشاره به اینکه از ابتدای سال تا کنون ۵۶ میلیارد تومان حجم معادلات بورس کالا بوده است، گفت: بورس انرژی هم با توجه به نوپا بودن آن برخی از محصولات در آن معامله می‌شود و باید به این بازار برای رسیدن به موقعیت و جایگاه خود کمک کنیم.

رشد ۳۴ درصدی حجم معاملات در تالار محصولات صنعتی و معدنی

تهران ایرنا - هفته گذشته، ۴۲۴ هزار و ۶۲۳ تن انواع کالا به ارزش بیش از ۵۵ هزار میلیارد ریال در بورس کالای ایران مورد دادوستد قرار گرفت که نشان‌دهنده رشد ۳۴ درصدی حجم معاملات نسبت به هفته پایانی دی ماه در تالار محصولات صنعتی و معدنی است.

به گزارش روز شنبه ایرنا از روابط عمومی و امور بین الملل شرکت بورس کالای ایران، در هفته گذشته و در تالار محصولات صنعتی و معدنی ۱۸۹ هزار و ۹۴۹ تن انواع کالا به ارزش ۳۱ هزار و ۳۷۶ میلیارد ریال معامله شد.

همچنین در این تالار ۱۸۷ هزار و ۴۰۹ تن فولاد، ۷۰۰ تن مس، یک هزار و ۷۲۰ تن آلومینیوم و ۱۲۰ تن کنسانتره مولیبدن، از سوی مشتریان خریداری شد.

علاوه براین در هفته معاملاتی یاد شده در دو بخش داخلی و صادراتی تالار فرآورده های نفتی و پتروشیمی، ۲۳۲ هزار و ۹۵۱ تن انواع کالا به ارزش ۲۳ هزار و ۴۰۴ میلیارد ریال بفروش رسید.

براساس گزارش بورس کالا، در این تالار ۶۸ هزار و ۵۰۰ تن وکیوم باتوم، ۷۰ هزار و ۴۰۴ تن قیر، ۳۰ هزار و ۹۳۶ تن مواد پلیمری، ۲۴ هزار و ۵۴۸ تن مواد شیمیایی، ۳۴ هزار تن لوب کات، دو هزار و ۲۶۶ تن روغن پایه، یک هزار و ۳۰۰ تن سلاپس واکس، ۵۰ تن آرگون و یک هزار و ۱۰۰ تن گوگرد معامله شد.

بر اساس این گزارش تالار محصولات کشاورزی بورس کالای ایران نیز میزبان دادوستد هشت هزار و ۵۰۰ کیلوگرم زعفران صادراتی بود، ضمن اینکه یکهزار و ۷۱۴ تن کالا هم در بازار فرعی بورس کالای ایران معامله شد.

به گزارش ایرنا، بورس کالا در سال ۹۸ پر رونق بود و ارزش معاملات این بازار در سال ۹۸ به ارزش معاملات در سال ۹۷ نزدیک شد و ارزش معاملات بازار فیزیکی رشد قابل توجهی را تجربه کرد.
پارسال راه اندازی معاملات آتی و گواهی سپرده کالایی بر روی زیره سبز و پسته نیز راه اندازی شد که در کنار زعفران سه گانه محصولات مهم کشاورزی را شکل دادند. پیش بینی شده این بازار خود را مهیای پذیرش محصولات جدیدتر از جمله خرما و زیتون کرده است.

ارزش معاملات بورس کالای ایران در سال ٩٨ به بیش از ۱۶۹ هزار و ۱۲۰ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان رسید که از نکات قابل توجه معاملات سال گذشته بورس کالا، رشد عمده متغیرهای بازار فیزیکی بود.

بر این اساس در بازار فیزیکی بورس کالای ایران در سالی که گذشت معامله گران بیش از ۲۶ میلیون و ۳۳۵ هزار تن انواع کالا را در حالی دادوستد کردند که ارزش معاملات این بازار به ۱۳۷ هزار و ۶۰۹ میلیارد تومان رشد کرد؛ حجم و ارزش کل بازار فیزیکی به ترتیب ۶.۱ و ۵۶ درصد رشد را نسبت به سال ۱۳۹۷ تجربه کرد.

همچنین از کل معاملات این تالار حدود ۱۰ میلیون و ۴۰۸ هزار تن کالا به صورت سلف، ۶۲۵ هزار تن کالا به صورت نسیه و بیش از ۱۵ میلیون و ۳۲۱ هزار تن کالا به صورت نقدی مورد معامله قرار گرفت.